Haberler

Senarist ve yapımcı Sabah Duru, librettosunu yazdığı Fatih Operasını anlattı! 22.09.2020

Fatih Operası’nın librettosunu yazan yapımcı ve senarist olan Sabah Duru Nişantaşı Kız Lisesi mezunudur.  Eşi sinema oyuncusu ve yönetmen Yılmaz Duru ile birçok yapıma imza atmıştır. Adana  4. Altın Koza Film Festivali’nde En İyi Senaryo Ödülünü alan; Acı Pirinç (1972), Beyaz Kurt (1972), Kara Doğan (1972), İblis (1972), Meyro (1973), Yaban (1973), Dövüşe Dövüşe Öldüler (1974), Yılan Yuvası (1974), İnce Memed Vuruldu (1974), Susuz Yaz ) gibi Yeşilçam Sinemasının bir çok önemli yapımında senarist ve yapımcı olarak imzası bulunan Sabah Duru, aynı zamanda Sovyetler Birliği ile Nazım Hikmet’in Ferhat ile Şirin, Cengiz Aytmatov’un Mankurt adlı eserlerini  film yaptığı gibi senaryolarının yazılımına da katılmıştır.  Sabah Duru ile librettosunu yazdığı ve yapımcılığını yaptığı Fatih Operası üzerine söyleştik.

Mavi Nota: Sevgili Sabah Hanım, Fatih Operası fikri sizde nasıl doğdu? Anlatır mısınız?
Sabah Duru: Uzun yıllar aktif olarak müzik ve film yapımcısı olarak sanat hayatının  içinde bulunduğum, bazı sanat yapımlarını ortak yapım olarak gerçekleştirdiğim Sovyetler Birliğinde, Bolşoy’da, Marinski Teatr’da , Boris Godunov, İvan Susanin gibi operaları izlerken, Besteci Arif Melikov’la, Orkestra şefi V. Fedoseyev’le; Fatih Sultan Mehmet’in, eşsiz dehâsıyla ve inancıyla gerçeklekleştirdiği, bir çağı kapatıp bir çağın açılmasına neden olan  İstanbul’un Fethi’nin opera eseri  olarak sahnelenmesinin hayalini paylaştım.  St. Petersburg’da “Harp ve Sulh” operasını, film yönetmeni Andrei  Konçolovski açık meydanda sahneledi. O muhteşem şöleni izlediğim andan beri  yirmi yılı aşkın süredir  İstanbul’un fethi ve Fatih üzerine bir opera eserinin  eksikliğini biraz da utanarak gördüm.

Mavi Nota: Böylelikle eserin yazılma sürecine gelindi sanırım…
Sabah Duru: 2000 yılında eserin hikayesini anlatan metni yazmaya başladım.  Sonra baktım bizim sinemacılar “1453 Fetih “diye bir film çektiler. Esere ilgimi kaybettim. Filmi yapıldı dedim. Sonra filmle operanın ne ilgisi var diyerek tekrar yazmaya devam etim. Haydi bu sefer dizi yapımcıları ”Fatih’i“dizi yaptılar. O dizi tutmadı kaldırdılar. Birkaç yıl sonra tekrar dizi yaptılar, o da tutmadı.

Mavi Nota: Operanın yazım süreci bir hayli maceralı olmuş!
Sabah Duru: Gözüm korktu ama nasıl ki Fatih “Ya ben Konstantiniyye’yi alacağım  ya Konstantiniyye benden can ”demişse ben de “bu operayı yapacağım” dedim tekrar librettoya sarıldım.  Bir yandan da asıl önemli olan “besteciyi”  bulmaktı. Geçen yıl kaybettiğim dostum engin müzik bilgisi sahibi Seyran Gafarzade’nin aracılığı ile bir Ukraynalı besteciyle çalışmaya başladık ama Fatihi’in ruhunu yakalayamadı.

Mavi Nota: Librettonun bestelenmesi konusunda Sayın Çetin Işıközlü ile çalıştığınızı duymuştuk!
Sabah Duru: Geçen yıl Seyran Gafarzade gibi aynı hastalıktan kaybettiğimiz ünlü Tenor İstanbul Devlet Opera ve Balesi eski müdürü Sedat Öztoprak’ın önerisi ile 2017 yılının başında  eserin librettosunu göndererek eserin bestesini kıymetli sanatçı Sayın Çetin Işıközlü’ye  teklif ettim. Çetin bey büyük bir gayret ve süratle eseri besteledi. Ancak telif (asla parasal değil) hakları konusunda ki yorumlarımız birbirine uymadığı için Çetin beyle yola devam etme imkanını bulamadık. Çetin bey “Benim bestem sizin librettonuza eşlik etmeyecek” dedi. Üzüldüm ama yapacak bir şey yoktu. Demek ki Çetin beyin, benim metin ve librettomun eşliğinde yapmış olduğu besteye de benim metin ve librettom eşlik edemeyecekti.

Mavi Nota: Ama bildiğimiz kadarıyla siz ihtiyatlı birisiniz, bu süreç için tedbirinizi almışsınızdır! 
Sabah Duru: Evet, ben ihtiyatlı olmayı severim . Ölüm var kalım var. Bu nedenle ben “ Fatih ” konusunu  “oratoryo” olarak ta yurt dışından bir besteciye de sipariş etmiştim.  O da o sıralar eseri neredeyse bitirmek üzereydi. Durumu kendisine anlattım,  hemen çalışmamızı operaya çevirdik. Bestecim de adeta dış dünya ile ilişkisini keserek büyük bir özveriyle eseri opera olarak ta tamamladı. Ve nihayet “Ben Fatih “  veya ”1453” olara isimlendirdiğim opera eserim iki ay evvel tamamlandı.

Mavi Nota: Eseriniz tamamlandı, şimdi ne düşünüyorsunuz, duygularınızı öğrenebilir miyiz?
Sabah Duru: Tarihimizin en önemli sahifelerinden olan Çanakkale Savaşı için metin ve librettosunu yazdığım, bestesini ise Azerbaycanlı  Besteciye, sahibi olduğum Duru Filmcilik adına sipariş vererek yaptırmış olduğum, 1998 yılından bu yana  en önemli sanat kurumlarınca onlarca kez seslendirilmiş olan ve Çanakkale Savaşları için yapılmış ilk Oratoryo özelliğini taşıyan “Çanakkale 1915“ oratoryosundan sonra tarihimizin, yalnız bizim değil dünya tarihinin de  önemli bir yer tutan  (bir çağ kapatıp bir çağ açan) bu tarih sayfası için opera gibi önemli bir sanat dalında eseri, sanat dünyasına kazandıracak olmanın heyecanı içindeyim.

Mavi Nota: Eserin içeriği üzerine konuşalım mı biraz da?
Sabah Duru: Eserden bahsedecek olursak, iki perde sekiz sahne olarak düzenlenen operanın hikayesini anlatan metin 24 parçadan oluşmaktadır. Bu parçalardan bazıları;  -Mara Hatun, sen Sırbın kızı- Avemaria- Sana Melekler muştuladı fethi beşikte. -Senden başka efendi istemem. -Ya ben Konstantiniye’yi alacam.  -Ben fethi bitirdim dün gece düşümde. -Biliriz şerefli bir İmparatorsun. -Tarih veriyor kararı Bizans’ın sonuna. -Şerefli bir kumandan bağlamalı mukaderatını halkının mukaderatına. -Müritlerim kefenleri boynunda geldiler bu savaşa. -Koman beni yolumdan. -Kur’anda zafer vadediyor Hz Yezdan. -Baykuşlardan korkumuz yok, biz ki şahinler sürüsü. -Bana yeter fethin şerefli ya da şehâdeti -inandık eski bir kehânete. -Gökten saf saf inen melekler, kanatlarında Hasan’ı cennete götürdüler. -Yedim iki kılıç darbesi ama beni öldüren oldu şehrin düşmesi. -İşte  o gün  atıldı üç kıtada hüküm sürecek cihan devletinin temeli. -Bundan sonra genç sultan, adın FATİH SULTAN MEHMET HAN...