Haberler

20. yüzyılın ve günümüzün tartışmasız en önemli birkaç Diva'sından biri olan Slovak Soprano Edita Gruberova 74 yaşında İsviçre’nin Zürich kentinde vefat etti. 20.10.2021

Donizetti, Verdi ve Richard Strauss gibi bestecilerin eserlerindeki parıldayan pianissimoları ve vokal piroteknikleriyle izleyenleri büyüleyen, onlarca yıldır dünya opera sahnelerine hükmeden soprano Edita Gruberova, 18 Ekim'de Zürih'te öldü. 74 yaşındaydı. Münih merkezli ajans Hilbert Artists Management'a göre, bir kaza sonucu başından yaralandı ve geçirdiği beyin travması sonucu  vefat etti.

Memleketi Bratislava'daki ilk çıkışından geçen yıl emekli olana kadar yarım yüzyıldan fazla süren bir kariyerde Edita  Gruberova, “olağanüstü başarılı bir koloratur soprano ve en sevilen yıldızlardan biri” olarak tanındı.

Edita Gruberova, New York'taki Metropolitan Operası, Milano'daki La Scala ve Londra'daki Covent Garden'daki Kraliyet Opera Binası da dahil olmak üzere dünyanın önde gelen opera evlerinde şarkı söyledi. Ancak en çok 1970 yılında Mozart'ın “Sihirli Flüt”ünde Gecenin Kraliçesi olarak çıkış yaptığı ve 2018'de bir veda konseri öncesinde yüzlerce değilse de düzinelerce performans sergilediği Viyana Devlet Operası ile olan ilişkisiyle tanınıyordu.

Mozart'ın 18. yüzyıl eserlerini kapsayan bir repertuar ile çeşitlilik ve uzun ömür ile karakterize edilen bir kariyer inşa etti; Rossini, Bellini ve Donizetti'nin bel canto kanonu; “La Traviata” gibi İtalyan savaş atları; ve Strauss'un “Ariadne auf Naxos” gibi Alman standartları ile dünyanın en önemli divaları arasında yer aldı.  Viyana Devlet Operası'na göre, Karl Böhm bir keresinde, Avusturyalı orkestra şefinin “övülmeye pek meyilli olmadığını” belirten bir yorumda bulundu.

“Ariadne auf Naxos”ta kadın başrol olan Zerbinetta, Bayan Gruberova'nın en ünlü bölümlerinden biriydi. Diğerleri arasında, operanın "çılgın sahnesi"nde soprano için dramatik bir vitrin oluşturan, deliliğe inen kırılgan kadın kahramanı Donizetti'nin "Lucia di Lammermoor" un başrolü yer aldı.

Edita Gruberova'nın Lucia olarak en ünlü selefleri arasında Maria Callas ve Joan Sutherland gibi yıldızlar vardı. O zamanlar Washington Times için yazan bir müzik eleştirmeni olan Octavio Roca, 1993'te Bayan Gruberova'nın "şüphesiz Donizetti'nin çılgın kadın kahramanının bugün şarkı söylemesinin en iyi tercümanı" olduğunu açıkladı.

Diğer bel canto rollerinde, Rossini'nin “Seville Berberi”nde Rosina ve Bellini'nin “I Puritani”sinde Elvira olarak öne çıktı. “Anna Bolena” (Anne Boleyn) ve “Maria Stuarda” (Mary Stuart) ve Elizabeth I'in “Roberto Devereux” bölümündeki başrolleri söyleyerek Donizetti'nin Tudor kraliçeleri üçlemesine büyük başarı ile katkıda bulundu.

Edita Gruberova, Verdi'nin “La Traviata” da bir kartvizit buldu, kendini feda eden bir fahişe hakkında bir trajedi, gerçek aşkı tam tüketimden ölürken keşfeder.

United Press International'ın eleştirmenlerinden Frederick M. Winship 1989'da, "Bütün kayıtlardaki berrak trilleri ve şeffaf pianissimoları, koloratura şarkı söylemeye bel canto yaklaşımının modelleridir. Maria Callas, Joan Sutherland ve Montserrat Caballe gibi yakın hafızanın büyük Violetta'larının ürettikleri kadar dramatik güçleriyle akıldan çıkmayacak kadar etkileyici." diye yazmıştır.

Edita Bayan Gruberova, Violetta'nın sevilen aryalarını Çekoslovakya'daki küçük bir tiyatroda ilk kez söyledikten kırk yıldan fazla bir süre sonra 64 yaşında bu role geri döndü. 2010 yılında Almanya ve Avusturya'daki opera performansları sırasında Associated Press'e “Violetta'yı her zamankinden çok seviyorum” dedi.

Fotoğraf: Edita Gruberova, Richard Strauss'un “Ariadne auf Naxos” adlı eserinde Zerbinetta rolünde. (Axel Zeininger/Wiener Staatsoper)

Haber: Washingtonpost / Emily Langer