Haberler

Besteci ve müzikolog İlhan Baran vefatının beşinci yılında anılıyor! 27.11.2021

Türkiye'nin üçüncü kuşak çağdaş müzik bestecilerinden ve eğitimcilerinden;  Türk divan müziği ve halk müziğini batı armonileri ile birleştiren eserler veren sanatçı;  Osmanlı ve Anadolu müziğinin araştırılmasına yönelik "ulusal müzikoloji" kavramını geliştiren,  Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı Müzikoloji Bölümü'nün kurucularından,  bu kurumda Fazıl Say, Muhiddin Dürrüoğlu-Demiriz, Toros Can gibi solist ve bestecileri yetiştiren ve operacı Ayhan Baran'ın küçük kardeşi olan İlhan Baran vefatının 5. Yılında hakkında yapılan yayınlarla ve söyleşilerle anılıyor.

1934 yılında Artvin'de dünyaya gelen İlhan Baran,  babasının askeri yargıç olması nedeniyle ilköğrenimini değişik yerlerde, ortaöğrenimini Ankara Atatürk Lisesi’nde yaptı. Bu okuldaki müzik öğretmeninin yönlendirmesiyle Ankara Devlet Konservatuarı kompozisyon bölümüne başvurdu ancak okulun yaylı çalgılar bölümüne kabul edildi. Bir yıl Heinrich Fromme ile kontrbas çalıştıktan sonra Kompozisyon Bölümü'ne geçti ve Adnan Saygun'la çalışmaya başladı. Bu kurumda ayrıca, Selçuk Gündemir'den piyano, Ruşen Ferit Kam'dan divan müziği, Muzaffer Sarısözen'den halk müziği dersleri aldı. Okul dışında, Kemal İlerici ile Türk müziği armonisi çalıştı. Ankara Devlet Konservatuvarı'nın İleri Devre Kompozisyon Bölümü'nü 1960 yılında bitirdi.

1962 yılında devlet bursu ile Paris’e gönderilen İlhan Baran, “Ecole Normale de Musique” adlı okulda Henri Dutilleux ve Maurice Ohana'yla bestecilik çalıştı. Divan müziği ve halk müziğinin çok sesli müzik içinde eritilmesi gerektiğine inanan sanatçının bu anlayışla bestelediği “Üç Bagatel” adlı yapıtı ilk defa Paris’te seslendirildi. 1964 yılında okulu bitirdikten sonra bir süre Paris radyo-televizyonunda somut müzik kurslarına katıldı. Piyano için yaptığı besteler müzik eğitimi veren okulların değişik sınıflarında müfredatın bir parçası haline geldi.

1965 yılında yurda dönen İlhan Baran, Ankara Devlet Konservatuarı’nda kompozisyon öğretmeni olarak görev yaptı. Son kuşak bestecilerinden Fazıl Say ve Muhiddin Dürrüoğlu-Demiriz ve Yeşim Alkaya, Burçin Büke, Oya Ünler, Ayşe Deniz Gökçin gibi solistler ile Seyit Yöre gibi müzikolog ve besteciler de onun öğrencisi oldu.

Başlıca eserleri arasında 1966-1967 yıllarında, yedek subaylığı sırasında bestelediği “Demet” adlı üflemeli çalgılar beşlisi, 1975’te yazdığı ve dünyanın ünlü topluluklarının repertuarına giren “Dönüşümler” adlı oda müziği eseri, 1980’de tamamladığı senfonik yapıtı “Töresel Çeşitlemeler” yer alır. Bütün eserleri basılmıştır. Baran çağdaş müzik alanındaki eserlerinin yanı sıra Osmanlı Sanat Müziği'ndeki yenilikçi akımın da devamı niteliğinde makamları ve ritmleri kendi anlayışıyla kullandığı on iki adet tek sesli (monofonik) şarkı bestelemiş, sözleri Muhsin Canpolat'a ait olan bu şarkılar, Seyit Yöre tarafından projelendirilerek soprano Hülya Kazan (Vokal), Seyit Yöre (Ud) ve Serdar Yılmaz (Kanun) tarafından Alla Turca (2001) adlı CD'de seslendirilmiştir.

Bilkent Üniversitesi Müzik ve Sahne Sanatları Bölümünde ders vermeye devam eden sanatçı, 2009 yılında Sevda - Cenap And Müzik Vakfı Onur Ödülü'ne[10], 2016'da 44. İstanbul Müzik Festivali Onur Ödülü'ne[11] layık görüldü. 2010 yılında Şefik Kahramankaptan tarafından hazırlanan “İlhan Baran, Müzikte Derin Zirve” adlı kitap basıldı.

27 Kasım2016 yılında Ankara'da vefat eden  İlhan Baran, Cebeci Asri Mezarlığı'na defnedildi