Haberler

30. Ödül Yücel Erten ve Yücel Paşmakçı’nın… 28.12.2022

Sanatın ülkemizdeki konumunu ve gidişini nesnel bir biçimde ortaya koymak ve bu konudaki gerçekleri belgelemek, sanata emeği geçen kişilerin, sanatçıların, toplulukların emeğini öne çıkarmak ve değerlendirmek amacıyla Mavi Nota e-Müzik Gazetesi tarafından geleneksel olarak yılda bir kez düzenlenen Mavi Nota Müzik Ödülleri (2022); Mavi Nota e-Müzik Gazetesi’nin danışma kurulunu ihtivan eden, Prof. Dr. Abdullah Akat, Soprano Ebru Förster, Piyano eğitmeni ve piyanist Ilgın Salman, Piyanist Solist Sanatçı Yeşim Gökalp ve Mavi Nota Müzik Ödülleri ve Mavi Nota Müzik Gazetesi’nin kurucu imtiyaz sahibi Müfit Semih Baylan’dan oluşan seçici kurul tarafından gerçekleştirilen değerlendirme sonucunda oybirliği ile belirlenmiştir.

30 yıldan bu yana düzenli olarak verilen ve halen ülkemizin en uzun soluklu yaşayan tek müzik temalı sanat ödülü olan 30.Mavi Nota Müzik Ödülleri 2022 yılı için “Sanat Emek Vefa Ödülü” başlığı altında;

1962 yılından bu yana yaptığı yüksek sanat çalışmaları ve 2021 yılında kurmuş olduğu İzmir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları ile de ülkemiz çağdaş sanatı adına ciddi bir nitelik ortaya koyarak, 2022 yılında 60. Sanat yılını kutlayan, ülkemiz yüksek sanat yaşamına kazandırdıkları göz önünde bulundurularak ve ayrıca reji, çeviri, oyunculuk, kurumsal yöneticilik ile yüksek zevk ve anlayışla eserler kazandıran, kurucusu olduğu İzmir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu Genel Sanat Yönetmeni, Devlet Tiyatroları Eski Genel Müdürü ve Sanat Yönetmeni, yönetmen, yazar, hoca ve çevirmen Sayın YÜCEL ERTEN’e,

Geleneksel halk çalgısı bağlama ile tanıştığı 1951 yılından bu yana geleneksel müziğimize akademisyen, sanatçı, derlemeci, koro şefi, saz sanatçısı olarak emek veren, sanatçılar yetiştiren; yıllarını Anadolu ve Balkanlardaki türkülerimizi ve ezgilerimizi derlemekle, notaya almakla ve tavırlarını öğrenmek ve öğretmekle geçiren;  bugün hepimizden parçalar taşıyan, bizi biz yapan, ortaya koyduğu özverili çalışmalarıyla halk türkülerimizin zamana karşı galip gelmesini ve günümüzde icra şansı bulmasını sağlayan, özellikle Balıkesir zeybeklerinden Urfa yöresinin ilahilerine ve Rumeli türkülerine kadar derlemeler yaparak 20. yüzyıl ozanlığı vazifesini fevkalâde liyakatle ifa eden Türk Halk Müziği derleyicisi, saz sanatçısı, koro şefi ve akademisyen. Sayın YÜCEL PAŞMAKÇI’ya

30. Mavi Nota Müzik Ödülü (2022) “Sanat Emek Vefa Ödülü” , ödül şartnamesinin ilgili hükümleri uyarınca seçiciler kurulumuz tarafından oybirliği ile verilmiştir.

Kazandıkları 30. Mavi Nota Müzik Ödülleri (2022) “Sanat Emek Vefa Ödülü” nedeniyle değerli Sayın Yücel Erten ve Sayın Yücel Paşmakçı’yı tebrik ediyor, ülkemize ve yaşamımıza kazandırdıkları seçkin sanat ve kültür değerleri için teşekkür ediyor, sağlıklı günler ve çalışmalarında başarılar diliyoruz.

Ödül takdim töreni 2023 yılı içinde belirlenecek bir tarihte Trabzon’da gerçekleştirilecektir.

*

Yücel Erten 19 Ekim 1945'te Muş'ta doğdu. İlk ve orta öğrenimini Antalya ve Ankara'da tamamladı. Çocukluktan itibaren tiyatro ile ilgilendi. Ankara Radyosu'nun Çocuk Saati programına eleman yetiştirmek için açtığı kurslara, Halkevi'nin tiyatro kurslarına katıldı. Arkadaşlarıyla Milli Türk Talebe Birliği (MTTB) altında Ankara Gençlik Tiyatrosu'nu kurarak oyunlar sahneledi.

1964 yılında Ankara Devlet Konservatuarı’nın Tiyatro bölümüne girdi. Konservatuarda öğrenci olduğu sırada amatör tiyatroya devam etti. Arkadaşları ile Sahne 9 topluluğunu kurdu. 1969 yılında Soytarılar adlı oyunu sahneleyerek Ankara Devlet Konservatuarı Tiyatro Bölümü Yüksek Devresini bitirdi ve Ankara Devlet Tiyatrosu'nda stajyer sanatçı olarak göreve başladı.

1970 yılında, Konservatuar’a öğretmen yetiştirmek üzere yurtdışına öğrenci göndermek için açılan sınavı kazandı ve ihtisas öğrenimi yapmak üzere devlet bursuyla Federal Almanya'ya gitti. Essen'de bulunan Folkwang Yüksek Okulu'nun Reji bölümünü ve aynı okuldaki dekor kostüm programını tamamladı. Almanya'daki öğrenimi sırasında; İsviçre'de Züricher Schauspielhaus (1972), Almanya'da Staatstheater Hannover (1973), Stædtische Bühnen Essen (1974) ve Bühne 64'te (1975) reji asistanlığı ve yardımcı rejisörlük yaptı. Diploma çalışması olarak Aristofanes'in Kadınlar Devleti oyununu sahneledi. Bu oyunla, okulun mezun olan başarılı birkaç öğrenciye verilen "Folkwang Ödülü"ne layık görüldü. Eğitimini tamamladıktan sonra Türkiye'ye döndü.

Türkiye'ye döndükten sonra Ekim 1974- Aralık 1975 arasında Ankara Devlet Konservatuarı’nda ders verdi.  Öğrencileriyle Franz Kafka'nın Duruşma adlı oyununu sahneledi. 1975 Temmuz'unda İskenderun'da zorunlu askerlik hizmetini yaptıktan sonra Ankara Devlet Tiyatrosu'na tayin oldu.

Erten'in Ankara Devlet Tiyatrosu'nda sahnelediği ilk oyun, Recep Bilginer'in Parkta Bir Sonbahar Günüydü adlı eseri idi. 2000 yılında emekli olana kadar Ankara Devlet Tiyatrosu'nda on üç oyun sahneledi. 1979'da sahnelediği Bertol Brecht'in Arturo Ui'nin Önlenebilir Tırmanışı adlı oyunu, Ankara Devlet Tiyatrosu'nda sahnelenen ilk Brecht oyunu oldu.

Erten, Ankara Devlet Tiyatroları'nda rejisör olarak görev yaparken birçok başka tiyatroda oyunlar yönetti. İstanbul, İzmir, Adana, Antalya ve Trabzon Devlet Tiyatroları;'nda İstanbul, İzmit ve Eskişehir Şehir Tiyatroları'nda; Kent Oyuncuları, Ankara Sanat Tiyatrosu, Tiyatro Stüdyosu, Tiyatro Kumpanyası, Öteki Tiyatro, Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu, Bilkent Oyuncuları ile İstanbul, Ankara, İzmir ve Mersin Devlet Operalarında konuk yönetmenlik yaptı.

1989, Kafkas Tebeşir Dairesi Bertolt Brecht afişi, Halklar Tiyatrosu Makedonya. Grafik: Ressam ve Sahne Tasarımcısı Mustafa Asım. Bu afiş Ulusal Voydan Çernodrinski Tiyatro Festivali'nde ödül almıştır.

1988 yılından itibaren yurtdışında da çalışmalar yaptı; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Özbekistan, Almanya, Makedonya ve Polonya'da oyunlar yönetti. 1988 yılında KKTC Belediye Tiyatrosu'nda sahnelediği Güngör Dilmen'in Midas'ın Kulakları oyunu KKTC'de Yılın Sanat Olayı seçildi. 1989 yılında Makedonya Halklar Tiyatrosu ile Kafkas Tebeşir Dairesi'ni sahneleyen Erten bu sahneleyişi ile Yugoslavya'da En İyi Rejisör Ödülü aldı.

Yücel Erten, rejisörlüğün yanı sıra dönem dönem Ankara Devlet Konservatuarı, DTCF Tiyatro Bölümü ve Makedonya Üsküp Tiyatro Akademisi'nde eğitim alanında hizmet verdi. 1992 Ekim'inden başlayarak 16 ay süreyle Devlet Tiyatroları'nda Genel Müdürlük ve Başrejisörlük görevini yürüttü. Bu görevde bulunduğu sürede Devlet Tiyatroları'nın yeniden yapılanması için gerekli yasal düzenlemelerin hazırlanmasına çalıştı. Genel Müdürlük için seçim yöntemini yaşama geçirmek amacı ile istifa etti. 2000 yılında yönetimi protesto amacıyla Devlet Tiyatrolarından kendi isteği ile emekliye ayrıldı.

Yücel Erten, emekliliğinden sonra serbest rejisör olarak çalıştı. Makedonya Dramski Teatar'da Ferhat ile Şirin (2000), İstanbul Şehir Tiyatroları'nda Schweyk II. Dünya Savaşı'nda ve İzmit Şehir Tiyatrosu'nda Bir Şehnaz Oyun (2001), Aysa Prodüksiyon için Kadınlar Devleti (2002) oyunları yönettiği oyunlardan bazılarıdır. Polonyalı yazar Slawomir Mrozek'nin bir öyküsünden oyunlaştırıp Üsküp Halk Tiyatrosu'nda sahnelediği Sınırdaki Ev adlı oyun ile 2003 yılında Makedonya Ulusal Tiyatro Festivali'nde En Başarılı Oyun Ödülü'ne değer görülmüştür.

Erten, Haziran 2002'de İzmit Şehir Tiyatrosu'nun Genel Sanat Yönetmeni oldu; 2004 yılında bu görevden alınana kadar bu görevi sürdürdü. 2004'ten itibaren serbest rejisör olarak çalıştı ve İstanbul'da yaşadı. Film ve dizi oyunculuğu da yaptı. 2021'de kurulan İzmir Şehir Tiyatroları'nın kurucu genel müdürü oldu. Tiyatronun açılışı Yücel Erten’in 1995'te Aziz Nesin öykülerinden uyarladığı Azizname adlı oyunla yapıldı. Halen bu görevini sürdürmektedir.

Yabancı dillerden Türkçe'ye oyun çevirileri, sahne uyarlamaları, Türkçeden Almancaya 5 oyun çevirisi vardır. Kadınlar Devleti, Cumhuriyet Yolu ve Suikast isimli üç oyunu bulunur. Ödenekli tiyatroların sorunları hakkında "Devletin Tiyatrosu Olmaz mı?" (2012) ve tiyatro anılarını içeren "Akıntıya Kürek" (2018) adlı anı kitabı vardır.

*

Yücel Paşmakçı, 24 Ağustos 1935 tarihinde İstanbul'un Kadıköy semtinde doğdu. Eğitimini İstanbul'da sürdüren Paşmakçı, Denizcilik Lisesi'nde eğitime başladıysa da bir süre sonra ayrılarak Haydarpaşa Lisesi'ne girdi. Mezuniyetinin ardından başladığı Üniversite eğitimini ise aile sebebiyle yarıda bıraktı.

Orta eğitim yaşlarından bağlama çalmaya ilgi duydu. 1951'de bağlamayla tanışmasına vesile olan kişi ise arkadaşı Yıldırım Alpago'dur.

İstanbul Radyosu tarafından açılan sınavda başarı göstererek, bağlama sanatçısı olarak 1954'te göreve başladı. Aynı zamanda İstanbul Belediye Konservatuarı’nda çalıştı. 1961-1972 seneleri arasında Adnan Ataman'ın şef yardımcılığını üstlendi. 1960'lı yılların sonundan itibaren İstanbul Radyosu Yurttan Sesler Topluluğu’nun şefi olarak görev aldı ve çeşitli programlar yönetti. 1968 yapımı Köroğlu filminin müziklerini yaptı. 1972’de Nida Tüfekçi'nin Ankara'ya gitmesi sonrası boşalan ve Tüfekçi'nin giderken devralmasını istediği İstanbul Radyosu'nda Türk Halk Müziği ve Oyunları Şubesi Müdürlüğü görevini üstlendi. Çeşitli kurum ve kuruluşta kurucu üyelik, kurul üyeliği gibi görevler yürüttü. TRT Müzik Dairesi Başkanlığı THM Merkez Müdürlüğü görevini yaptı.

Yücel Paşmakçı bu dönemde, 1937’den 1952’ye kadar Anadolu’dan derlenen ve asılları Ankara Devlet Konservatuvarı Folklor Arşivi'nde bulunan 10 bin civarındaki türkünün kopyalarının TRT Arşivi'ne aktarılması çalışmalarını Nida Tüfekçi'nin bıraktığı yerden tamamlattı.

TRT'nin çeşitli yörelerden türkü ve oyun havasını ihtiva eden repertuar sayısını beş bin seviyesine çıkarttı.

Derleme çalışmaları için ilk olarak 1964 yılında Kütahya’ya gitti. Hisarlı Ahmet’ten ve Şarköy'deki Selanik muhacirlerinden derlemeler yaptı. 1997 yılında belediye konservatuarının halk müziği bölümünü oluşturmak için Bursa'ya gitti ve bu vesile ile bir derleme heyetiyle Kütahya Tavşanlı ve Bursa’nın dağ köylerinden türküler derledi. Çeşitli yıllarda farklı yörelerdeki çalışmaları sonucunda "Bir Fırtına Tuttu Beni", "Bir Yiğit Gurbete Gitse", "Dam Üstüne Çul Serer", gibi türküleri müzik hafızalarına kazandırmış, özellikle Muzaffer Sarısözen'in derleme üslubunu yararlı bulup övmüştür.

1983’te İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuarı’na geçti ve 2000 senesinde emekli olana kadar çalışmalarını bu kurumda yürüttü. Türk Halk Müziği Anasanat Dalı Başkanlığı görevini üstlendi.

En zor uzun havaları bile notaya alabilmesiyle ünlü olan Paşmakçı, 2004 senesinde Aydın Doğan Türk Halk Müziği Ödülü'ne layık görüldü. 2009 senesinde İstanbul Teknik Üniversitesi Senatosu tarafından Türk Musikisi Devlet Konservatuarı kurucularından olan Paşmakçı'ya Türk Halk Müziği Onur Ödülü verildi. 2012 yılında Gaziantep Üniversitesi ve Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi senatolarınca kendisine Fahri Doktora Unvanı takdim edildi.

Öğrencisi Süleyman Şenel, hocası Yücel Paşmakçı hakkında biyografik bir söyleşi kitabını 2009 yılında yayınlamıştır.

Müzik piyasası için doldurduğu onlarca plak çalışması yanında yine 2009 yılında yayınlanan "Miras" adlı bir CD albüm çalışması bulunmaktadır.