Haberler

"Boş bir mekân ya da boş bir zaman diye bir şey yok. Her zaman görülecek bir şey, duyulacak bir şey var." diyen ve bu yolda deneysel çalışmalar yapan Amerikalı besteci John Cage bestesi 639 yıl sürecek şarkının 23 yılı geride kaldı. 01.03.2024

Geçtiğimiz hafta Almanya’nın Halberstad kentindeki bir kilisede toplanan meraklı dinleyiciler; Amerikalı besteci John Cage’in “Organ²/ASLSP (Mümkün Olduğunca Yavaş)” havalı org için yazılmış eserinin akor değiştirilmesine tanık oldular. Eser sözkonusu havalı org tarafından 23 yıldır aralıksız seslendirilmeye devam ediyor.

John Cage Org Vakfı tarafından organize edilen Organ²/ASLSP adlı John Cage eserinin seslendirilmesine John Cage doğum günü olan 5 Eylül 2001 tarihinde başlandı. Amerikalı besteci John Cage 5 Eylül 1912 tarihinde Amerika Birleşik Devletlerinin Kaliforniya eyaletinin Los Angeles kentinde düynaya gelmişti.

5 Eylül 2001 tarihinde seslendirilmesine başlayan Organ²/ASLSP adlı eserin seslendirilmesi günümüzden 616 yıl sonra 2640 yılında sonaerecek.

Organ²/ASLSP adlı eserin 1987’de Fransa’nın Metz kentindeki ilk sesselnidiriliş 29 buçuk dakika sürmüştü. Diane Luchese’nin 2009’daki seslendirmesi takriben 15 saat süren yorumlamalarda olduğu gibi daha da yavaştı. Ancak halen devam eden Halberstad yorumlaması diğer tüm seslendirmeleri geride bırakıyor.

12 Ağustos 1992 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri’nin New York kentinde vefat eden besteci John Cage deneysel çalışmaları ile tanınıyordu. 1952 yılında üç bölümden oluşan ve müzisyenlerin 4’33” sessizliğini isteyen 4’33” adlı bir eser bestelemişti.

Amerika Birleşik Devletleri’nin bağımsız radyo kanalı NPR (National Public Radio)’den Rob Schmitz’in belirttiğine göre; bir grup profesör, akademisyen ve ilahiyatçılardan oluan John Cage Org Vakfı 90’ların sonlarında Organ²/ASLSP seslendirilmesi gündeme geldiğinde, en uzun performansı planlamak için bir araya geldiklerinde, Cage’in isteklerinin nasıl yerine getireleceği hususunda fikir birliğine varamamıştılar.

John Cage Org Vakfı üyesi Rainer Neugebauer, konu hakkında NPR’ye şu açıklamayı yapmıştı. “Orgcu bazan tuvalete, bazan da yemek yemeye gitmeli dediler ve bir ilahiyatçı, hayır orgucu kultukta ölene kadar çalmalı dedi.”

Sonuçta vakıf yönetileri ve projeye dahil olan mühendislen planlama yaparak orgun sürekli çalışmasını sağlamak için orgun tuşlarına küçük kum torbaları yerleştirmleye karar verdi. Eserin seslendirme süresi olarak 639 yıl da karar kıldılar. 639 yıllık süreyi de şöyle tespit ettiler: Halberstad’ta dünyanın ilk 12 tonluk Gotik orgunun inşa edildeiği 1361 yılı ile planlamayı yaptıkları 2000 yılı arasındaki sürenin 639 yıl olması nedeniyle, dünyanın ilk Gotik orgunun inşa tarihine atıfta bunulmak için 639 yıl olarak karar kıldılar. Daha sonra Almanya’da 11. Yüzyıldan kalma bir manastır olan Saint Burchardi Kilisesine kurulacak bir orgla seslendirmenin yapılmasına karar verdiler. Ve seslendirme John Cage’in doğum günü olan 5 Eylül 2001’da başlatıldı.

2001 yılından 2024 yılında geçtiğimiz haftaya kadar geçen 23 yıllık süre içinde, bir mühendislik başarısı olarak orgun sesi aynen korundu. NPR’nin haberine göre, “devam eden çalışmada eserin seslendirmesi ilerledikçe, her akor değişiminde metal borular ekleniyor veya çıkarılıyor. Elektirik motorları ile çalıştırılan körükler zemine döşenmiş borular vasıtası ile orga hava üflüyor. Elektirik kesintisine karşın yedek jeneratörlür bulunduruluyor.

Amerikalı gazeteci ve müzik eleştirmeni Allan Kozinn’in New York Times’ta John Cage’in ölüm ilanında yazdığı gibi, Cage minimalist çalışmaları ile birçok sanat dalını etkilemiş bir besteci idi. Cage, başta Amerikalı koreograf ve dansçı Merce Cunningham olmak üzere müzisyenler, sanatçılar ve koreograflarla işbirliği ve deneysel çalışmalar yaptı ve bu yolla yeteneğiyle itibar kazandı.

John Cage’in Halbertstad’taki Organ²/ASLSP uzun performansı, Cage’in “mümkün olduğu kadar yavaş” direktifini mümkün olduğu kadar ciddiye alarak deneysel mirasını onurlandırmayı amaçlıyor. ARTNews’ten Karen K. Ho’ya göre geçtiğimiz hafta yapılan akor değişimi, seslendirmede geride kalan 23 yıl içinde 16. Akor değişikliği ve 5 Şubat 2022 tarihinde gençekleşen önceki akor değişikliğinden tam iki yıl sonra gerçekleştirildi. John Cage Org Vakfı’nın web sitesine göre gönüllü dinleyicilerin 5 Ağustos 2026 tarihinde gerçekleştirilmesi planlanan bir sonraki akor değişikliğini dinlemek için iki buçuk yıl daha beklemeleri gerekecek. Birinci bölümün biteceği 2071 yılına kadar tam 64 akor değişikliği olacak!

smithsonianmagazine – theguardian

• 

  John Cage
• 

  Eserin Seslendirildiği Halberstad'taki havalı org
• 

  “Organ²/ASLSP" Notası