Portreler

1941 yılında Zonguldak’ta doğan Suna Eden Şenel 1950 yılında Ankara Devlet Konservatuvarı bale bölümünde eğitimine başlamıştır. Öğrenciliğinin ilk yıllarında bale derslerini Joy Newton, Beatrice Appleyard (Fenmen) ve Dame Ninette de Valois’dan; ileriki yıllarda “bale”, “repertuar” ve “karakter” derslerini Molly Lake’ten, “pas de deme” {ikili dans) dersini Travis Kemp’ten ve “milli danslar” adı altında halk dansları dersini Halil Oğultürk’ten almıştır.

1956, 1957, 1958 yıllarında konservatuvarı başarıyla bitiren az sayıda mezun, Devlet Tiyatrosu Bale Bölümü’nün ilk dansçıları olmuşlardır. Şenel de mezun olduğu 1959 yılında bu topluluğa katılmıştır. Şenel’in bu toplulukta dansçı olarak görev aldığı ilk eser Dame Ninette de Valois’nın yardımcısı Ailne Philips’in Türkiye’ye gelerek 28.Şubat.1961 yılında sahneye koyduğu 3 perdelik Coppelia balesidir. Şenel bu eser dışında Dame Ninette de Valois’nın The Rakes Progress ve Mikail Fokine’in Les Sylphides balelerinde dansçı olarak görev almıştır.

Dame Ninette de Valois toplulukla çalışabilecek idari ve teknik kadronun oluşması için de uğraş vermiştir. Bale terzisi, bale müdürü, dekoratör gibi kadroların topluluk içinde oluşması için Valois, yalnızca bale eğitmeni ve dansçıları değil dekoratörleri, koreografları, bestecileri, orkestra şeflerini de Türkiye’ye getirmiş ya da bu alanlarda yetişmesi için seçtiği kişileri lngiltere’ye göndermiştir. Valois, bütün bu çalışmalarıyla birlikte sahneye konan eserlerin kaydedilip arşivlenmesi için de koreolojist kadrosuna ihtiyaç olduğunu görmüştür.

İngiltere’de Sadler’s Wel/s Bale Topluluğu dansçılarından Joan Benesh ve matematikçi, ressam ve aynı zamanda piyanist olan eşi Rudo/f Benesh, bale eserlerinin unutulması, kaybolması ya da değiştirilmesini önlemek amacı ile 1947 yılında hareketlerin kağıda ak.tarımı üzerine çalışmalara başlamışlardır. 1955 yılında geliştirdikleri bu yazım sistemine Benesh Hareket Notasyonu (Benesh Movement Notation) adını vermişler ve patent (isim) hakkını almışlardır.

Benesh Hareket Notasyonu insan hareketlerini semboller aracılığıyla kaydeden üç boyutlu bir yazım sistemidir. Hareketler, tıpkı müzik partisyonunda olduğu gibi beş yatay çizgiden oluşan dizeğin içine semboller yerleştirilerek kullanılır. Bu semboller sadece vücut hareketleri için değil, müzik sayıları, sahne düzeni, dekor ve ışık notları için de kullanılmaktadır. Bu sistemle ilk yazılan eser 1957 yılında Joan Benesh tarafından yazılan Petrouchka balesidir. 1962 yılında, sistemin gelişimini sağlamak, bu gelişimi kontrol etmek, bale eserlerinin telif haklarının korunması ve eserlerin arşivlenerek saklanması amacı ile Benesh Koreo/oji Enstitüsü kurulmuştur.

1962 yılında Suna Şenel, Valois tarafından British Council bursuyla Londra’daki bu enstitüye hareket notasyonu alanında eğitim alması için gönderilmiştir Şenel, Rudolf Benesh ve Joan Benesh’ ten aldığı yoğun derslerin sonucunda, dört yıllık eğitimini 18 ayda bitirerek, Şubat 1964’te yüksek (advance) notasyon programını tamamlayan enstitünün üçüncü ve Türkiye’nin ilk koreolojist’i olmuştur. Mezun olduktan sonra Kraliyet Bale Okulu ve White Lodge’da öğretmenlik yapmış ve enstitünün kurucusu Joan Benesh ile notasyon teorisi kitaplarının yazımı üzerine çalışmıştır.

7 Mart 2019 Perşembe günü İzmir’de vefat etmiştir