Portreler

Trabzonlu Şehbender-zade Şükrü Efendi’nin 1884’te doğan ve 1964 yılında vefat eden oğlu, Hamsi Gazeli Naziresi ile Trabzon şairleri arasına katılan Ahmet Sarım Bey’in Sabiha Hanım’la olan evliliğinden 3 Mart 1926 Salı günü ailenin tek çocuğu olarak dünyaya gelen Temel şükrü Doğru, Trabzon musiki tarihine hizmet etmiş, değerli bir sanatkâr ve keman virtüözüdür.

Babası Ahmet Sarım Bey’in hâkimlik görevinden dolayı ilkokulu üçüncü sınıfa kadar Erzincan’da okudu. İlkokul dördüncü sınıfı babasının Kağızman’a savcı olarak atanması üzerine orada okudu. Daha sonra babasının Ordu’da avukatlık yapmaya başlaması üzerine ilkokul tahsilini Ordu’da tamamladı. Sonra Trabzon’a gelerek ortaokul tahsilini tamamladı ve Ticaret Lisesinde okuduğu yıllarda konservatuara gitmek üzere iken annesi Sabiha Hanımın migren rahatsızlığı nedeniyle bu okula gidemedi.

Bu arada Riyaseti cumhur Fasıl Heyetinden emekli Mümin Bey adındaki bir şahıstan saati 150 kuruşa keman dersi almaya başladı. Kendisiyle birlikte kırk kişi devam ediyordu bu derslere. Ancak Keman dersleri ağırlaşmaya başlayınca bu kırk kişiden iki kişi kalmıştı ders alan. İşte bu iki kişiden birisi Temel Şükrü Doğru’ydu. Mümin Bey’in evine giderek üç yıl süreyle saat beş liraya ondan ders aldı.

Babası Ahmet Sarım Bey, Arapça ve Farsçayı çok iyi bilen bir edebiyat adamıydı. Geniş bir kültüre sahipti. Hatta 300 beyitlik mesneviyi ezbere bilirdi. Temel Şükrü Doğru’nun da edebiyata ilgisi vardı.

Müziğe Ankara’da başladı. Ankara’ya gitmesine udi Hamit Yalçıner’in kardeşi Salih Yalçıner’in teşviki neden oldu. 195l’de Ankara’ya gitti. Trabzon’da Osmanlı Bankası’nda başlayan memurluk hayatını Ankara’da Merkez Bankası’na girerek devam ettirdi. 1955’de Trabzon’a döndü. Bu arada Türkiye İş Bankası’na girdi. 1955’de Trabzon’a dönünce Trabzon Musiki Cemiyeti’nin genel sekreterliğini üstlendi. Sinema işletmecisi Haydar Üçüncüoğlu ise Trabzon Musiki Cemiyeti’nin başkanlığına getirilmişti. Daha sonra bu cemiyetin başkanlığına Tamburi Suat Kurtuldu’nun ağabeyi avukat Mahmut Kurtuldu getirildi. 1961 yılında bir mide ameliyatı geçirdi. Bu nedenle cemiyetle ilgilenemedi. İlgilenen de olmadı. Bunun üzerine cemiyet ilgisizlikten kapandı. 1964’te Fetih Derneği Başkanı avukat Mahmut Kurtuldu’nun bir konser teklifi gerçekleştirildikten sonra Suat kurtuldu, Ahmet Yardımoğlu, Yılmaz Altan, Osman R. Aksu ve Kenan Yomralı ile birlikte Temel Şükrü Doğru ve Arkadaşları topluluğunu kurdu. Cemiyetlerin hukuki zorunluluklarından dolayı böyle bir topluluk kurma yoluna gidilmişti. Bu topluluğun adını Ahmet Yardımoğlu koymuştur.

1955 yılında kurulan Trabzon Musiki Cemiyeti’nin şehrimizin musiki hayatına canlılık getirdiği şüphe götürmez. 1955/1960 yılları arasındaki beş yıl içinde on defa sinema konseri gerçekleştiren bu dernek, hastane, lise ve cezaevi gibi mahalline uygun konserler düzenlemiştir. 1956, 1957 yıllarında Trabzon’da ilk kez bir ses yarışması düzenlenmiştir. Bu yarışmalar 1959 yılında genişletilerek bölgeler arasına kaydırılmış ve bu bölge Erzurum’dan Samsun’a kadar genişletilmiştir. İşte bu faaliyetlerin önderi Temel Şükrü Doğru’ydu.

Temel Şükrü Doğru ve Arkadaşları topluluğu faaliyetini 1984 yılına kadar fasılalarla devam ettirdi. Zira ülkenin yaşadığı sosyo-ekonomik ve sosyo-politik çalkantılar doğal olarak bu topluluğu da etkilemişti.

Temel Şükrü Doğru’nun faal müzik hayatı 1984 yılında geçirdiği rahatsızlık dönemine kadar sürdü. 1984 yılında geçirmiş olduğu mide rahatsızlığı yüzünden müzikten kopmak zorunda kaldı. Bırakmış olduğu topluluğa O’nun isteği doğrultusunda Suat Kurtuldu yönetici olarak getirildi.

1979 yılında Türkiye İş Bankası’ndan emekli olan Temel Şükrü Doğru’nun sazendeliğinin yanı sıra besteciliği de vardır. Sözlerini babası Ahmet Sarım Doğru’nun yazdığı Nihavent makamındaki “Çaksam bir iki bade o dildarın elinden” dizeleri ile başlayan şarkısı Nihavent makamının tüm inceliklerini ortaya koyan cidden kaliteli bir eserdir. TRT repertuarına alınan bu eserinden başka “Esmer Kumral Sarışın” dizeleri ile başlayan Nihavent makamında bir de fantezisi vardır. Hicaz Hümayun makamındaki fantezi oyun havası ise teknik açıdan kaliteli ve zor bir eserdir.

3 Şubat 1993 Çarşamba sabahı aramızdan ayrılan Temel Şükrü Doğru, Trabzon’un musiki tarihinin özellikle son elli yıllık dönemi ile ilgili net bilgiler aktarmıştır.

Keriman Hanımla evli olan Temel Şükrü Doğru’nun Zişan ve Nevzat adında iki çocuğu vardır.

Kaynak: Müfit Semih Baylan / Trabzonlu Müzisyenler ve Musıkimizde İz Bırakanlar S: 65 Trabzon 1991