Yazılar

---

Günümüz Türkiye’sindeki Müzik Türlerinin Ulusal ve Evrensel Ölçütler Açısından Durumu (6. Bölüm)Sayı: - 16.01.2006

---

3) Dini Müzik
Dini müzik, cami ve tekkelerde ibadet amacıyla icra edilen geleneksel Türk Müziği türlerimizden birisidir. Diğer geleneksel müzik türleri gibi Dini Müzik de Türk Müziği sisteminden yararlanır. Bu müziği, Cami Müziği ve Tasavvuf Müziği olmak üzere iki sınıfta inceleyebiliriz.

a) Günümüzde de hâlâ camilerde icra edilen Cami Müziği, ibadetlerle beraber ya da ayrı olarak yapılabilir. Cami Müziğinin en önemli özelliği, herhangi bir müzik aletinin kullanılmaması, bunun yerine sadece insan sesinin kullanılmasıdır. Doğaçlama veya beste ürünü olabilen Cami müziği, belli bir makam veya üslup içinde icra edilir. Ezan, Salât, Gamet, Hutbe, Kıraat, Münaca’t, Na’t, tekbir, Tesbih, Tardiye, Tevşih, Mevlit, İlahi ve Miraciye gibi cami müziği biçimleri, Allah’a dua etmek, O’nun büyüklüğünü dile getirmek, O’nu yüceltmek, Hz. Muhammed’e dua etmek ve O’nu övmek gibi çeşitli amaçlarla ortaya çıkartılan eserlerdir.

b) Diğer bir dini müzik türü olan Tasavvuf Müziği, tasavvuf çerçevesinde bir tarikata bağlı kişilerin yaşadığı yerlerde, yani tekkelerde yapılan müzik türüdür. İnsan sesinin yanında, ney, kudüm, rebab gibi “mistik” sesli müzik aletleri de kullanılan tasavvuf müziği, sözlü ya da sözsüz olabilir. Tasavvuf felsefesiyle (dünyada yaşarken Allah’a ulaşmaya çalışma sırasında icra edilen tasavvuf müziği, çeşitli usullerde ve doğaçlama yoluyla ortaya çıkabilmektedir. Özellikle bu yüzyılın başına kadar çalınan ve söylenen tasavvuf müziklerinde, kalıplaşmış veya standartlaşmış yorumlara yer yoktu. Başlıca biçimler, tekke ilahisi, Ayin, Tevşih, Şuul, Tespih, Tekke Na’tı, Durak, Mersiye, Post Taksimi, İlk peşrev, Son peşrev, Yürük semai, Nefes, Savt, Kaside ve Nevbe’dir

tasavvuf insan aklını, düşünme biçimini, kişiliğini geliştiren bir olgudur. Örnek olarak Mevlana’nın dönme eyleminde kişi, iç dünyasını ve tüm bilincini sadece Tanrı’yla bir olma düşüncesine odaklayarak, bir çeşit “mantra” olan müzik metini ve bu derin müzik ile bir çeşit “meditasyona” girebilmektedir. Böylelikle müzik ve metin kişiyi derin iç dünyasına, vicdanına ve Tanrı düşüncesine götürmektedir.

Bugün tasavvuf Müziğinin hâlâ devam ettiğini söylemek güçtür, tabii eğer konser salonlarında icra edilen dini eserleri ya da kaset, CD yayınlarını saymazsak. Geleneksel Türk müziği, özellikle 1925 yılından sonra (Zaviye ve Tekkelerin kapatılmasıyla) önemli bir unutulma dönemine girmiştir. Böylelikle tekke müziğinin bestelenmesi durmuştur. En önemli tarikatlardan biri olan ve adını Mevlana Celalettin Rumi’den alan Mevlevilik mirası ve gelenekleri, bugün Konya’da Mevlana Türbesi ve Mevlevi Dergahı Külliyesi’nde açılan Mevlana müzesinde yaşatılmaya çalışılmaktadır.



devam edecek


*Deniz Ertan’ın imzasıyla yayımladığımız bu çalışma, Yiğit Aydın, Deniz Ertan ve Cem Soydemir’in grup çalışmasıdır ve çok değerli bir jürinin değerlendirmesi sonucu Mavi Nota’nın düzenlediği “Nimet Koray Araştırma-İnceleme Müzik Ödülü”nü kazanmıştır.

 

---

Yazıyı Tavsiye Et ♫

Yorumlar

---

Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.

Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.