Yazılar

---

Günümüz Türkiye’sindeki Müzik Türlerinin Ulusal ve Evrensel Ölçütler Açısından Durumu (9. Bölüm)Sayı: - 19.01.2006

---

Türkiye’de sanat yönelimli müzik, Batı müziğinde görülen (senfoni, yaylı çalgılar toplulukları, konçerto, sonat, opera ve bale müzikleri, oratoryo gibi) müziksel biçimlerin birçoğunu kullanmaktadır. Bu biçimler içince en sıkça işlenen konular arasında, ulusal destanlar ve kahramanlıklar, Atatürk ve O’nun getirdiği yeni Türkiye, kurtuluş savaşı, Türk gençliği, kırsal yörelere özgü bazı konular ve öğeler bulunmaktadır. Kuşkusuz, bunların dışında, diğer ülkelerde de olduğu gibi, “absolute” (somut) yani herhangi bir konu içermeyen müzikler de bestelenmiştir. Bu eserlere örnek olarak Ulvi Cemal Erkin’in piyano ve orkestra için “Konçertino”sunu (1932), Muammer Sun’un keman ve orkestra için dört parçasını (1955–72), İlhan Baran’ın piyano için yazdığı “Üç Soyut Dans”ı ve İlhan Usmanbaş’ın III. Senfonisini verebiliriz.

Türkiye’deki sanat yönelimli müzik, batı tekniğinin kullandığı çalgıların tümünü kullanmaktadır.; bu çalgıların eğitimleri konservatuar ve müzik okullarında verilmektedir. Ancak, sanat yönelimli müzik eserlerinde, ender de olsa kanun gibi bazı Türk müziğine özgü çalgılar kullanılmaktadır. solo çalgılar için bestelenmiş eserlerin yanında, yaylı çalgılar toplulukları, oda orkestraları, senfoni orkestraları, üflemeli çalgılar toplulukları, eşlikli ve eşliksiz korolar da bulunmaktadır. Türkiye’de bugün dört büyük senfoni orkestrası, üç opera ve bale ve birçok topluluk, oda koroları ve orkestraları etkindir; ancak bu topluluklar, Türk bestecilerinin sanat yönelimli müzik yapıtlarından çok Batılı bestecilerin eserlerini çalmaktadırlar. Kuşkusuz bu durum, Türk sanat yönelimli müziğin Türk halkının daha büyük bir kesimine ulaşmasını yavaşlatmaktadır. Türkiye’de birçok şehrin olduğunu düşünürsek ve bu orkestraların sadece birkaç büyük şehrimizde düzenli olarak etkinlik gösterdiğini göz önünde tutarsak, bu müziğin daha büyük kesimlerce benimsenmesinin ve tüketilmesinin ne kadar güç olduğunu görebiliriz.

Türkiye’deki sanat yönelimli müzik içersinde, en genel anlamda farklı yaklaşımlar gösteren iki ayrı besteci grubunun olduğunu düşünebiliriz. İlk gruptaki besteciler, ulusalcılık düşüncesi ağır basan ve eserlerini bu doğrultuda yaratan kişilerdir. İkinci gruptaki besteciler ise daha serbest bir yaklaşım içindedir; bu kişiler, Batı müziğindeki son yüzyıl içinde görülen bazı müzik akımlarına karşı daha açıktır. Ancak böyle bir ayrımın çok kesin bir şekilde yapılması doğru olmaz; birçok bestecinin müzik hayatında farklı etkileşim dönemlerinin olduğunu unutmamak gerekir.

Günümüzde eserleri sık ya da ender olarak çalınan veya Türkiye’deki sanat yönelimli müziğin gelişimini etkilemiş veya etkilemekte olan, bestecilerimiz arasında, Ahmet Adnan Saygun, Ulvi Cemal Erkin, Hasan Ferit Anlar, Necil Kazım Akses, Cemal Reşit Rey, kemal İlerici, Bülent Tarcan, Mithat Fenmen, Bülent Arel, İlhan Usmanbaş, Nevit Kodallı, İlhan Kemal Mimaroğlu, Ferit Tüzün, Cenan Akın, Ertuğrul Oğuz Fırat, İstemihan Taviloğlu, Turgay Erdener, Ertuğrul Bayraktar, Perihan Önder, İlteriş Sun, Burhan Önder, Ahmet Yürür, Kamuran İnce ve Fazıl Say’ı sayabiliriz. Bu bestecilerin etkilendiği Batı müziği akımlarına en genel olarak bakıldığında Fransız izlenimciliği, izlenimcilik sonrası Fransız müziği, “Politonalite”, “Atonalite”, On iki ses sistemi, Rastlamsalcılık, Yeni Alman Romantikliği ve Elektronik müziği görülebilir.

devam edecek


*Deniz Ertan’ın imzasıyla yayımladığımız bu çalışma, Yiğit Aydın, Deniz Ertan ve Cem Soydemir’in grup çalışmasıdır ve çok değerli bir jürinin değerlendirmesi sonucu Mavi Nota’nın düzenlediği “Nimet Koray Araştırma-İnceleme Müzik Ödülü”nü kazanmıştır.

 

 

---

Yazıyı Tavsiye Et ♫

Yorumlar

---

Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.

Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.