Yazılar

Müziksel Devinme / Ritimleme Yoluyla Müzik Öğretim YöntemiSayı: 435 - 14.11.2007

Müziksel devinme/ritimleme yoluyla müzik öğretim yöntemi; müziksel işitme, okuma, yazma ve söyleme davranışlarını, duyulan müzikleri ve alınan belirli müziksel etkileri bedensel ritmik devinimlere veya beden devinimsel ritimlere ifada öğretme yoludur. Bu yönteme, daha kısa bir anlatımla müziksel devinme/ritimleme yöntemi denir.

Bu yöntem; müziksel devinmeyi ritmik biçim ve yapılara dayandırması ve dönüştürmesi nedeniyle, kısaca; ritmik yöntem olarak da adlandırılır. Yöntem, ilgili çevrelerde ve literatürde, daha çok oluşturucusu ünlü müzik eğitimcisi Emile Jaques-dalcrose (1865-1950)’nin soyadıyla adlandırılır ve dalcrose yöntemi olarak bilinir, anılır.

Özellikleri

Bu yöntem, müziksel devinme yoluyla müzik eğitimi yaklaşımından kaynaklanır. Yöntem müzik eşliğinde bedensel devinme temeline dayanır ve belirli müziksel öğeleri bedenle, bedensel devinimlerle anlatma ilkesi üzerine kurulur. Bu yöntemde müziksel öğelerden hız, gürlük, ölçü (vuruş), ritim ve ayırtı (nüans) bedensel devinimlerle ifade edilir. Bu öğeler üzerinde odaklanan belirli müziksel kavramlar belirli bedensel ritimli devinimlerle anlatılır.

Yöntemin (en) temel iki aracı müzik ve beden, temel gereci ise müzik eşliğinde devinimdir. Müzik eşlikli devinimlerde bedenin bütünü ile ayaklar ve bacaklar, eller ve kollar kullanılır. Dinlenen müzik, ona uygun bedensel devinimlerle, somutlaşan bir anlam ve işlev kazanır. Burada müzik bedensel devinimlere, bedensel devinimler müziğe eşlik eder. Böylelikle, müzik ile beden, müziğin devinimi ile bedenin devinimi birbiriyle buluşur, birleşir, kaynaşır ve bütünleşir.

Bu yöntemin kökünde, R. Steiner tarafından kurulan, “konuşma veya şarkı söyleme ve devinmenin birleşmesi temeline dayalı anlatım sanatı” yatar. Birçok eğitim alanını etkileyen bu anlatım sanatından ritimli devinme yoluyla beden eğitimi ve ritimli devinim yoluyla müzik eğitimi yaklaşımları doğmuştur.

Bu yöntemle güdülen temel amaç, “müziğin etkisi altında bedenle beynin sıkı işbirliğiyle bilinçli, tutarlı ve gelişkin bir ritimsel duygu ve ritimsel düşünce yaratabilme”dir. bu nedenle yönteme “ritimsel yöntem” ve bu yöntemle yapılan eğitime “ritimsel eğitim” ya da “ritim eğitimi” de denilir.
Bu yöntem, bir bakıma, “insanın kendi bedeni en doğal çalgısıdır” veya “insanın en doğal çalgısı kendi bedenidir” görüşüne dayanır. İnsan bedeni biyopsicik yapısı ve duyuşsal, devinişsel, bilişsel ve sezişsel öğeleriyle bir bütündür. Kendine özgü bir bütün olan beden, müziği devinimlerle anlama, eşlikleme ve yorumlamada kullanılan en doğal ve en temel çalgıdır.

Bu yöntem; müziği duyma/dinleme, bedeninde hissetme / yaşama, bilişsel / duyuşsal / devinişsel kurulma, devinime bağlama ve devinme, kendini (bedenini) bütünüyle müziğin ritimsel, diriksel ve anlamsal etkisine bırakma ve böylece rahatlama, zevk alma ve estetik doyum sağlama davranışları üzerine kurulur. Bu yöntemde müziksel dil (=müzikçe) ile bedensel dil (=bedence) her ikisinin ortak paydası olan ritimsel dil (=ritimce) ekseninde buluşur, birleşir ve bütünleşir. Bu iki dilin birleşimi ve bütünleşimiyle yeni bir dil oluşur.

Kullanımı

Müziksel devinme/ritimleme yöntemiyle müzik eğitimi dört ana aşamadan oluşur, dört ana aşamada gerçekleşir:

1.   Dinleme eğitimi
2.   Devinme eğitimi
3.   İşitme/okuma eğitimi
4.   Doğaçlama eğitimi.

Bu aşamalar yeterince açılımlı bir anlatımla belirtilmek istendiğinde ise şöyle ifade edilebilir:

1.   Müziği dinleme, algılama ve izleme eğitimi
2.   Müziksel ritmi ve duyguyu bedensel devinimlerle anlatma eğitimi
3.   Müziksel işitme ve okuma/yazma eğitimi
4.   Müziksel tasarımlama ve doğaçlama eğitimi.

Bu yöntemle gerçekleştirilen bir müzik eğitiminde ve öğretiminde bu dört ana etkinlik birbirini tamamlayan bir bütün olarak kapsanır. Bu yöntem özellikle çocukların;

1.   Kendilerini tanımalarına yardımcı olur.
2.   Kendi bedeniyle beyni, isteğiyle gücü ve bunun her ikisi arasında düzenli ve sürekli bir etkileşim sağlar.
3.   Ritim duygularını ve ritim düşüncelerini geliştirir.
4.   Duyuşsal, devinişsel, sezişsel ve bilişsel yapılarını geliştirir, birbirleriyle uyumlaştırır.
5.   Müziksel dikkat ve müziksel belleklerini güçlendirir ve birbirleriyle uyumlulaştırır.
6.   İçten dinleme içten işitme tasarımlama ve canlandırma yeteneklerini ortaya çıkarır, güçlendirir ve geliştirir.
7.   Müziksel anlatımları devinişsel anlatımlara dönüştürme yeteneklerini ortaya koyma, işleme ve geliştirmelerine olanak sağlar.

Bu yöntemle müzik eşliğinde tartımlı devinme etkinliklerinde şu temel davranışlar kazanılır:

1.   Tartımları tanıma
2.   Tınıları ve tınlayışları (sonoriteleri) tanıma
3.   Ölçüleri ayırt etme
4.   Müziğe uygun bedensel kurulma
5.   Enerjisini kuvvetli ve zayıf vuruşlara göre ayarlama
6.   Müziğe uygun vuruşlar yapma
7.   Vuruşlara göre devinimini değiştirme
8.   Müziğe uyma, müziğin istediğini yapma
9.   Müziğin istediği şeye cevap verme (müziği yanıtlama)
10.   Müziksel etkiye uygun tepkide bulunma
11.   Devinimlerinde müziğe bağlı olma/kalma
12.   Belirli ölçüleri vurma
13.   Ayırtıları ayırt etme
14.   Müziği devinimle ifade etme
15.   Müziksel seslerin süre değerlerini belirli devinimlerle ifade etme
16.   Müziği devinimsel anlatıma bedenin uygun örgenlerini ve gerektiğinde tümünü katma
17.   Müziksel dikkatini sürekli uyanık bulundurma
18.   Müziksel işitme, ritimleme ve ayırtılama alıştırmaları yapma
19.   Müziksel işitme, ritimleme ve ayırtılama alıştırmalarını müziksel okuma alıştırmalarıyla birlikte yürütme.

*Derlemedir.


KAYNAKÇA: Milli Eğitim Bakanlığı Müzik Öğretim Teknikleri

Yazıyı Tavsiye Et ♫

Yorumlar

Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.

Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.