Yazılar

---

Günümüz Türkiye’sindeki Müzik Türlerinin Ulusal ve Evrensel Ölçütler Açısından Durumu (4.Bölüm)Sayı: - 02.02.2006

---

4. TOPLUM ve SANAT (Folk Sanatı, Popüler Sanat)

Sanatsal biçimlerin belli bir beğeni, inanç, coşku ya da kısaca “duyumsal bir haz vesilesi” olduğu koşullar her çağda ve her yerde aynı değildir. (13)

Kırsal kesimler anonim beğeni ölçütleri oluştururken kentsel kesimde de bireysel beğeni ölçütleri oluşturmuştur. Her iki ayrı  yaşayış biçimi onların sanatlarını da biçimlemiş, dünyanın her yerinde aynı özellikler göstermiştir. “Kırsal kesim ortamı içinde özel bir dinleyici ya da seyirci için değil, herkesin sanat yapma etkinliğine katılmasının, başka bir deyişle, anonim bir etkinlik olan folk sanatının yanı sıra, kentlerde yarı eğitim görmüş, kitle davranışı gösteren kalabalığa sunulan güdük ya da yarı sanatsal bin etkinlik olan popüler senet ortaya çıkmıştır. “ (14)

Folk sanatı, ait olduğu toplumun tüm gelenek, görenek, kısaca yaşam biçimini, kültürel yapısını, hatta coğrafi ve tarihi konumunu yansıtır, kuşaktan kuşağa aktarılarak gelen, o toplumla ilgili bütün kültürel değerlerin bütünüdür, geleneksellik özelliği gösterir.

Özellikle hızlı iletişim çağından önce, içe dönük toplumsal yapıların (kır, köy toplumu), bireysellikten uzak, birlikte oluşturdukları ve yaptıkları, sanatçıları da bireyden çok  halkın kendisi olan (bireysel üretimi az olan) folk sanatı, en yalın en sade anlatım tarzına sahiptir.

Kitleyle ilişkili sanatsal nitelikteki olguların bağlı bulunduğu toplumsal, ekonomik, kültürel koşullar, bu olguların tümünü folk sanatı adı altında toplamamıza olanak verir. Folk sanatı deyimi bir kavram olarak, kent, kasaba ve köy ortamında oluşturulan biçimsel, seyirlik, görsel değerlerle müzikal değerlerin tümünü kapsar. (15)

kırsal kesimdeki yaşantı toprağa dayalı olduğu ve yaşantının devinimi statik ve ağır olduğu için, folk sanatındaki gelişmelerde ağır olur. Sürekli yaşanan teknolojik hareket ve gelişmeyle, toprağa ekilen hasatın ve çiftçiliğin her yıl aynı şekilde tekrarlanması, ilgili toplumlardaki kültürel-sanatsal gelişmeleri de etkileyecektir.

Folk sanatının üretimi bir kişiye ait olabilir ama taşıdığı değer toplumsaldır, düşünce bireyin düşüncesi olmakla birlikte toplumun değer yargılarını ve ruhsal durumunu yansıtır.

Popüler sanatın özelliği ise, yarı eğitim görmüş ve kentsel ortamda kitle davranışı taşıyan ya da temsil ettiği kalabalığa sanatsal ya da sanatsal olmayan bir ürün sunmaktır. (16) Popüler sanat kitlenin veya kent ortamının yaygın yığın sanatıdır. Tümüyle pasif ve üretilenin dışında belirgin talepleri olmayan alıcı bir kitlenin söz konusu olduğu popüler sanatta, kendi içine dönük olan folk sanatının karşısında, dışa dönük, Bireysel üretimlere yönelik yaygınlığı olan ama yüksek sanat değerinden çok anlık beğenilen karşısında etkili olan özellikler vardır ve toplumun sosyolojik açıdan değerlendirilebilmesi için ipuçları verir.

Popüler sanatın doğmasında ve yaygınlaşmasında kentin dinamik ve karmaşık yaşantısının vurgulanması, popüler sanatın önemli karakteridir. Dinamik ve karmaşık yaşantı, popüler sanatta ya yansıtma ya da tepkisel biçimde olur, gelişmeler ise süratlidir.
(13) Sezer Tansuğ. Herkes İçin Sanat. Altın Kitaplar Kasım 1982 Sayfa 20
(14) Sezer Tansuğ. Herkes İçin Sanat. Altın Kitaplar Kasım 1982 Sayfa 20
(15) Sezer Tansuğ. Herkes İçin Sanat. Altın Kitaplar Kasım 1982 Sayfa 20
(16) Sezer Tansuğ. Herkes İçin Sanat. Altın Kitaplar Kasım 1982 Sayfa 57



devamı edecek


*Safa Olgun imzasıyla yayımladığımız bu çalışma, çok değerli bir seçiciler kurulunun değerlendirmesi sonucu Mavi Nota’nın düzenlediği “Nimet Koray Araştırma-İnceleme Müzik Ödülü”nde seçiciler kurulu tarafından Teşekkür Belgesi’yle ödüllendirilmiştir.

 

 

 

 

---

Yazıyı Tavsiye Et ♫

Yorumlar

---

Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.

Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.