Yazılar

---

Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Yerel Yönetimlerin Eğitim ve Kültür HizmetleriSayı: - 06.03.2006

---

A. GENEL OLARAK YEREL YÖNETİMLERİN EĞİTİM VE KÜLTÜR HİZMETLERİ

Dünya ülkelerindeki yerel yönetimlerin yapılanması bir bütünlük göstermemektedir. Özellikle batı ülkelerinde yerel yönetimler, büyüklüklerinden yönetim makamlarıyla ilişkilerine, mali güçlerinden görev ve yetki alanlarına kadar birbirinden farklı yapılanmalara sahiptirler. Örneğin Hollanda'da belediye başkanı seçimle değil İçişleri Bakanı'nın teklifi üzerine Kraliçe tarafından atanmaktadır. İtalya’da ise belediye başkanlarının seçimi tek dereceli olarak belediye meclisi üyeleri ile birlikte doğrudan halk tarafından gerçekleştirilmektedir⁸⁵ . Yine Kuzey Avrupa ülkelerinde "ekonomiklik" ölçütü esas alınarak yerel yönetim birimlerinin sayısı azaltılmaya çalışılırken, Güney Avrupa ülkelerinde "vatandaşa yakınlık" ilkesi temel ölçüt kabul edilerek yeni yerel yönetim birimleri oluşturulmuştur.

Yerel yönetimlerin toplam kamu harcamaları içindeki payı konusunda da büyük farklılıklar bulunmaktadır. Örneğin Danimarka'da bu pay % 65, Norveç'te % 43, ve Fransa'da % 27 iken, aynı pay Yunanistan'da % 6.5'tir. Türkiye'de ise kamu harcamaları içindeki yerel yönetimlerin payı % 10 dolaylarında seyretmektedir⁸⁶ . Yerel yönetimler tarafından sunulan hizmetlerin, bu yönetim birimlerinin bütçeleri içindeki oranları da ülkeden ülkeye farklılık gösteren bir durumdur.

Bazı ülkelerdeki yerel yönetim birimlerinin eğitim ve kültür içerikli hizmetlerini; hazırlanması, sunuluşu ve denetimi gibi çeşitli yönleriyle incelemek, Türkiye'deki uygulamalarla karşılaştırılması bakımından önemli bir yarar sağlayabilir.

1. Almanya

81,8 milyon (1996)⁸⁷  nüfusa sahip olan Almanya'da kentsel nüfusun payı yaklaşık % 88.6'dır. Belediyeler ve ilçeler ülkedeki yerel yönetim kuruluşlarını oluşturmaktadır. Ancak bu ülke için tekdüze, bütün ülke düzeyinde geçerli bir yerel yönetim modelinden söz edilememektedir.

Almanya'da yerel yönetimler 2 kümede örgütlenmişlerdir. Bunlar; kırsal yöre yerel yönetimleri ve kentsel niteliği ağır basan yerel yönetimlerdir⁸⁸ . Kırsal yöre yerel yönetimleri; belediye ve ilçe olmak üzere iki kademeden oluşmaktadırlar. Kırsal nitelikli yerleşim yerlerine hizmet üreten genelde küçük belediyeler, temel hizmet birimleridir. Üst basamağı teşkil eden ilçe yerel yönetimleri ise, belediyelerin yapamadıkları hizmetler ile belediyeler arası ortak nitelikteki hizmetleri yürütmektedirler. Ancak kırsal yöre yerel yönetimlerinde belediyelerle ilçe yerel yönetimleri arasında ast-üst ilişkisi bulunmamaktadır.

Kentsel niteliği ağır basan ve genellikle 100.000'in üzerindeki beldeler ise, ilçe ile herhangi bir bağlantıları olmayan tek basamaklı olarak örgütlenmiş yerel yönetim birimleridir⁸⁹ .

Almanya'da yerel yönetim modellerinin farklılığı, görevlerde de çeşitli farklılıkların doğmasına neden olmaktadır. Ülkede sosyal güvenlik, silahlı kuvvetler, trafik, eğitim, araştırma, dış politika ve makro-ekonomik politikaların belirlenmesi federal devletin; eğitsel ve kültürel politikaların saptanması ve denetimi, adalet, polis gücü, sağlık ve sosyal yardım hizmetleri ise genel olarak eyaletlerin görevleri arasında yeralmaktadır⁹⁰ .

İlçe yerel yönetimleri tarafından yürütülen başlıca hizmetler şunlardır⁹¹ : Mesleki eğitim, güzel sanatlar, kültür hizmetleri, sosyal yardım ve gençlik yardımı hizmetleri, belediyeler arası yolların yapımı ve onarımı, çevre koruma hizmetleri, trafik denetimi, öğrenciler için taşıma hizmetleri vb.

İlçeler yukarıdaki görevlerini yürütürken; meslek okulları, akşam liseleri, halk yüksek okulları, yatılı okullar, kreşler, çocuk yetiştirme yurtları, özürlüler için bakım yurtları, huzurevleri, kitaplıklar, müzeler, sanat galerileri ve film merkezleri gibi kuruluşları da oluşturmaktadırlar. Genellikle kültür ve spor alanındaki görevler ile sosyal nitelikli hizmetlerin bir bölümü isteğe bağlı görevler içinde yer almaktadır.

Eğitim ve kültür alanında, çeşitli eyaletlerde farklılıklar olmakla birlikte belediyelerin üstlendikleri görevleri şu şekilde özetlemek mümkündür:

İlkokul, ortaokul, lise ve meslek okulu türündeki okulların yapımı ve bakımları belediyelerin görevlerindendir. Bu tür okulların binalarının yapılıp yapılmamasına, hangi çevreden öğrenci alınacağına, okulun büyüklüğüne belediye karar vermekte ve okulun binasını da kendisi yapmaktadır. Okulun bakımı, temizliği, eğitim araç ve gereçlerinin sağlanması ve devam ettirilmesi de yine belediyelerin görevlerindendir. Belediyeler bu görevleri kendi personelleri aracılığı ile yürütmektedirler. Buna karşılık, eğitim politikasının saptanması, öğretmenlerin atanması, onların denetlenmesi ve öğrenimin uygulanması ise eyaletlerin görevleri içinde yer almaktadır.

Belediyeler kendi başlarına ya da diğer yerel yönetimlerle birlik kurmak suretiyle, yetişkinlerin eğitimi amacına yönelik olarak "Halk Yüksek Okulları" (Volkshochschulen) adı verilen öğretim kurumları oluşturmak ve yönetmek yetkisine sahiptirler. Ancak son yıllarda kimi eyaletlerde bu alanda yönlendirici nitelikte bazı yasal düzenlemelerin yapıldığı da görülmektedir.

Kent kitaplıklarının kurulması, binalarının yapılması, kitap ve personel sağlanması, bunların finansmanı ve yönetimi de yine belediyelerin görevlerindendir.

Tiyatro, opera, orkestra ve müze alanlarında hizmet üretmek belediyelerin özerk yerinden yönetim görevleri arasında yer almaktadır. Bununla beraber müze dışındaki pahalı birer hizmet türü olan diğer hizmetler genel olarak büyük belediyeler tarafından yürütülmektedir. Günümüzde nüfusu 100.000'in üzerinde bulunan 67 kentten 52'sinde belediye tiyatrosu, 12'sinde opera ve önemli bir bölümünde de orkestra bulunmaktadır. Çeşitli tür belediye müzeleri hizmetleri ise yaygın olarak yürütülmektedir⁹² .

Belediyelerin gençlik kesimi ile ilgili görevleri genel olarak 2 alanda yoğunlaşmaktadır. Bunlardan ilki, özürlülerin eğitimi ve bakımı ile ilgili çalışmalar, diğeri genel olarak sağlıkları iyi durumda olan gençlere yönelik olarak boş zamanları değerlendirme hizmetleri ve gençlik merkezleri, tatil tesisleri ve gençlik kampları gibi tesislerin kurulması ve işletilmesi görevleridir. Belediyeler bu görevleri yürütürken çoğu zaman çeşitli dernekler ve belediye birlikleri ile işbirliği yoluna gitmektedirler.

2. Belçika

10 milyon nüfusa sahip⁹³  Belçika'da 3 bölge, 9 il ve 589 belediye bulunmaktadır. Bölgelerin isimleri Flamande, Wallon ve Brüksel Bölgeleri'dir. Brüksel Bölgesi'nde 1 milyon, Flamande Bölgesi'nde 6 milyon ve Wallon Bölgesi'nde 3,5 milyon dolayında nüfus yaşamaktadır.

İllerin karar organı il konseyi, belediyelerin karar organı ise belediye (komün) konseyi veya belediye meclisidir⁹⁴ . İl yöneticileri (gouverneur) kral tarafından atanmak suretiyle işbaşına gelmekte, il meclisi üyeleri ise il halkı tarafından genel çoğunluk sistemine göre seçilmektedirler.

Belediye başkanları (bourgmestre) kural olarak belediye meclisi üyeleri arasından Kral tarafından atanmaktadırlar. Belediye meclisi üyelerinin seçimi ise, il meclisi üyelerinin seçimindeki gibi, ilgili beldede oturan vatandaşlarca çoğunluk sistemine göre yapılmaktadır.

Belçika'da genel kural olarak Anayasa'da öngörülen ilkeye göre, il ve belediyeler yasalar başka biçimde öngörmedikçe, yerel kararları almak ve uygulamak konusunda en geniş yetkilere sahiptirler. Bu yetkiler geneldir ve teker teker sayılmamıştır.

İller, il çıkarlarını kapsayan özerk yetkilere sahiptirler. Bazı alanlarda açık yetkilerinin bulunmadığı durumlarda, eşgüdüm görevi yapmakta, bazen de belediyelere yardımcı olmaktadırlar.

Eğitim ve kültür alanlarında il yönetimlerinin son derece önemli görevleri bulunmaktadır. Bunların başlıcaları;

* İlköğretim, mesleki ve ortaöğretim, özürlülerin eğitimi,
* Tiyatro, konser ve sanat gösterileri,
* Müze, kitaplık işleri ve sanat galerisi çalışmaları,
* Okul zabıtası görevi,
* Sanatsal hizmetlerin teşvik edilmesi ve
* Eğlence ve spor etkinlikleri gibi hizmetlerdir.

Ayrıca iller, sağlık hizmetleri, temizlik, yol, su, tarım, bilimsel araştırma, turizm, ormancılık, sanayi, güvenlik, park ve yeşil alan konularında da çeşitli görevler üstlenmişlerdir⁹⁵ . Belediyeler de yerel düzeyde en geniş anlamda özerk yetkilere sahiptirler. Bu yetkiler tarihsel temellere dayandığından yasalarca belirlenmemiştir.

Belediyeler ve iller arasında özellikle eğitim ve öğretim alanında halka daha iyi hizmet verme amacına dayalı olarak bir rekabet ortamının varlığı gözlenmektedir. Belçika'da belediyelerin eğitim ve kültür alanlarındaki görev ve yetkilerinin bazıları şunlardır:

* Okul öncesi, ilk, orta, mesleki, teknik ve artistik eğitim,
* Üniversiter nitelikte olmayan yükseköğretim,
* Yetişkinlerin eğitimi,
* Okuma yazma eğitimi,
* Yabancı uyrukluların entegrasyon kursları,
* Zihinsel ve fiziksel özürlülerin ilköğretimi, mesleki ve teknik eğitimleri,
* Tiyatro, konser ve kültür merkezlerinin oluşturulması ve çalışmalarının sağlanması,
* Sergiler, sanat galerileri ve grafik sanatları salonlarının açılması,
* Müzeler ve kitaplıkların kurulması,
* Oyun alanları, tatil merkezleri ve spor tesislerinin oluşturulması,
* Radyo, televizyon yayıncılığının yapılması ve yerel basın hizmetlerinin yürütülmesi.

Belediyeler eğitim ve kültür nitelikli görevlerinin yanı sıra güvenlik ve zabıta hizmetleri, sağlık hizmetleri, kentleşme ve konut hizmetleri, çevre ve temizlik hizmetleri, trafik ve ulaşım hizmetleri, ekonomik hizmetler ve sosyal yardım hizmetleri ile ilgili görevleri de yerine getirmektedirler.

Kreş, etüt, çocukların evlerde bakımı, dinlenme evlerinin kurulması gibi hizmetler de eğitime katkı niteliği taşıyan belediye hizmetleri arasında yeralmaktadır⁹⁶ .

3. İsveç

İsveç'in nüfusu 8,8 milyon (1996)⁹⁷  olup, kent nüfusunun toplam nüfus içindeki oranı ise yaklaşık % 83'tür. Anayasal monarşi olan İsveç'te Kral’ın fonksiyonları sadece temsili düzeydedir. Ülkede parlamenter hükümet bulunmaktadır. İsveç Parlamentosu (Rigsdag) 349 üyeli olup, 3 yılda bir genel seçimler yoluyla oluşmakta, aynı dönemde il ve belediye meclisi üyelerinin seçimi de yapılmaktadır.

İsveç'te iki tür yerel yönetim birimi vardır. Bunlar bölgesel birim olan il meclisleri (county councils: land sting) ve daha küçük birim olan belediyelerdir. Yine bunlara ek olarak Kilise de "mahalle" adlı bir yerel yönetim birimine sahiptir. Mahallelerin faaliyetleri yasa ile düzenlenmektedir.

Yerel yönetimlerin değerinin giderek arttığı ülkede bugün belediyeler ve il meclisleri, İsveç kamu toplam tüketim ve yatırımının 2/3'üne sahip bulunmaktadır. İsveç'te yerel yönetimlerin görevlerini Yerel Yönetim Yasası ve diğer özel yasal düzenlemeler belirlemektedir.

Kültür hizmetleri, boş zamanların değerlendirilmesine yönelik hizmetler, park yapımı, yol, su, kanalizasyon gibi hizmetler yerel yönetimlerin görev alanları içinde yer almaktadır. Ayrıca ilkokullar için eğitim hizmetleri, okul yapımı, sosyal nitelikli hizmetler, kamu sağlığı, tıbbi bakım, sosyal planlama, konut ve itfaiye hizmetlerini yerine getirmek yerel yönetimlerin "zorunlu" görevlerindendir.

Yükseköğretim hizmetleri ise merkezi yönetim tarafından sunulmaktadır. Üniversite düzeyinin altındaki her eğitim, uygulamada yerel yönetim birimlerince yürütülmektedir. Yine çocuk bakımı hizmetleri de büyük ölçüde yerel yönetimlerin görevleri arasındadır.

Tüm 6 yaş grubu için okul öncesi eğitim, günlük bakım, özel evlerde küçük çocukların bakımı, boş zamanları değerlendirme merkezlerinin oluşturulması, okul çocuklarının rekreasyon hizmetleri gibi hizmetler de yerel yönetimlerin görev alanı içinde yer almaktadır. Yaşlı bakımı için yaşlılar evi kurmak, kamu sağlığı, fiziksel ve kültürel rekreasyon faaliyetlerinin yürütülmesinde de yerel yönetimler artan oranda söz sahibidirler. Meslek edindirmeye yönelik eğitim hizmetlerini ise genel olarak il meclisi üstlenmiştir.

Belediyeler eğitimle ilgili görevleri yerine getirmek amacıyla komiteler oluşturmuştur. Aynı şekilde il seviyesinde il meclislerinin de personel eğitimi ve halk eğitimi hizmetleri ile ilgili komiteleri bulunmaktadır⁹⁸ .

 4. Macaristan

Macaristan 10,6 milyon nüfusa ve 93.000 kilometrekare toprağa sahip bir ülkedir. Nüfusunun % 62'si kentsel, % 38'i ise kırsal yerleşim alanlarında yaşamaktadır.

1990 tarihli yeni Macaristan Anayasası'na göre Macaristan Cumhuriyeti başkent, iller, kentler ve köylerden oluşmaktadır. Bu birimlerde yaşayan yerel seçmen toplulukları yerel işleri özgürce yönetme hakkına sahip bulunmaktadırlar. Anayasa'nın 42. maddesine göre yerel yönetimler, yerel kamusal işleri yönetme ve kamu gücünü nüfusun genel çıkarı için kullanan bağımsız ve demokratik birimlerdir. Seçmenlerin yerel özyönetimlerinin kendileri tarafından seçilen temsilci organlar ve ayrıca yerel referandum aracılığı ile gerçekleştireceği Anayasa'nın 44. maddesince öngörülmektedir.

Anayasa'da sözü edilen "Yerel Yönetimler Yasası", 1990 yılında 65 sayılı yasa olarak yürürlüğe girmiştir. Yasa köy, kent, il ve başkent olmak üzere bütün yerel yönetim kademelerini kapsamaktadır. Daha sonra 1991 yılında "Başkent ve İlçeleri Yerel Yönetim Yasası" çıkarılmak suretiyle başkent yönetimi yeniden düzenlenmiştir.

Macaristan'da en alt kademede yer alan yerel yönetimler; kentsel planlama, çevrenin korunması, konut, kanal, su ve yol gibi altyapı yatırımlarının yapılması ve kullanılması, yolcu taşımacılığı, itfaiye gibi esenlik hizmetleri, çöplerin toplanması, merkezi kolluk güçlerine yardım edilerek kamu düzeninin sağlanması, temel sağlık ve eğitim hizmetlerinin yürütülmesi gibi hizmetleri yerine getirmektedirler.

Ülkede 1981–1990 yılları arasında toplam kamu harcamaları içinde merkezi yönetimin payı ortalama % 77,5, yerel yönetimlerin payı ise, ortalama % 22,5 olarak gerçekleşmiştir. Bu oran 1990 yılında merkezi yönetim için % 79'dur.

Eğitim hizmetleri Macaristan'da genel olarak yerel yönetimler tarafından yürütülmektedir. Toplam kamu harcamaları içinde ortalama olarak % 10'luk bir paya sahip olan eğitim harcamalarının % 75'den fazlası yerel yönetim birimlerince sağlanmaktadır.

Tüm ilkokulların, hemen hemen tüm ortaokul ve liselerin yönetimi, yerel yönetim birimleri tarafından üstlenilmiştir. Kreş ve çocuk bakımevlerinin yaklaşık % 90'ı, kütüphane, tiyatro ve eğitim merkezlerinin de yaklaşık % 70'i yerel yönetimlerce işletilmektedir.

Eğitim harcamaları, ülkedeki yerel yönetim harcamaları içinde en yüksek paya sahiptir. % 31.05'lik bir orana sahip olan bu harcamaları % 17.49 ile konut ve kentsel iş harcamaları, % 17.03 ile ekonomik girişimler ve % 14.89 ile sağlık harcamaları izlemektedir.

Kültür, eğlence ve dinsel hizmetler yerel harcamaların küçük bir kısmını, % 4,6’sını oluşturmaktadır. Sosyal güvenlik harcamalarının toplam yerel harcamalar içindeki payı ise % 4.31 düzeyinde kalmaktadır⁹⁹ .

Yukarıdaki bilgiler ışığında Macaristan'da eğitim hizmetlerinin önemli bir kısmının yerel yönetimlerce yürütüldüğü gözlenmektedir. Kültür hizmetlerinin yerel yönetim harcamaları içindeki payının düşüklüğünü de, kültür politikalarının güvenlik, adalet ve diplomasi gibi ulusal bir karaktere sahip olarak kabul edilmesi ve merkezi yönetimin ulusal kültürün geliştirilmesi görevini kendi üzerine alması şeklinde yorumlamak mümkündür. Ancak gelişmiş bir Doğu Avrupa ülkesi olarak gösterilen¹⁰⁰  bu ülkede merkezi yönetimin de kültür ve din hizmetleri alanındaki harcamalarının sembolik düzeyi aşmaması, ilgi çekici bir durum olarak ortaya çıkmaktadır.

5. Fransa

58,2 milyon nüfuslu¹⁰¹  Fransa ile Türkiye'nin yönetim sistemleri arasında büyük benzerlikler bulunmaktadır. Türkiye'nin yönetim yapısı Napolyon Fransası'ndan alınmıştır ve Bonapartist-merkeziyetçi bir nitelik taşımaktadır.

Fransız Anayasası'nın 72. maddesine göre yerel yönetimler; belediyeler (commune), iller (département) ve denizaşırı yerleşim yerlerinden oluşmaktadır. Bunlardan başka herhangi bir yerel yönetim biriminin kurulabilmesi ancak yasayla mümkün olmaktadır. Aynı madde, yerel yönetimlerin yasa tarafından belirlenecek koşullar altında, kendi kendilerini, seçimle oluşturdukları meclisler eliyle serbestçe yönetme hakkına sahip olduklarını belirtmektedir¹⁰² .

Yerel yönetimlerin görevleri konusunda Fransa'da temel olarak benimsenen ilke kısaca şöyle özetlenebilir:

Devlet ile yerel yönetimler arasındaki yetki paylaşımı; mümkün olduğu ölçüde, devlete ait olanlarla yerel yönetimlere ait olanların, karşılıkları olan gelir kaynakları ile birlikte, ya tümüyle devlete, ya da tümüyle il veya belediye gibi yerel yönetimlere bırakılması şeklinde olacaktır. Kural bu olmakla birlikte uygulamada görev alanları ile ilgili karmaşıklıklara rastlanılabilmektedir. Özellikle eğitim hizmetleri alanında bu karmaşıklık net bir biçimde ortaya çıkmaktadır.

Eğitim hizmeti açısından Fransa'da durum şu şekildedir: İlkokulların yapımı ve bakımı ile ilgili işler belediyelere aittir. Kolejlerin yapımı ve bakımı il özel yönetimlerine bırakıldığı halde, bu görev liselerle özel eğitim kurumları için bölge yerel yönetimlerine verilmiştir. Diğer yandan, ders programlarının hazırlanması, derslerin düzeni ve eğitim hizmetlerinde çalışan personelin aylıklarıyla, yükseköğretim hizmetleri merkezi yönetimin görev ve yetki alanı içinde yeralmaktadır. Mesleki öğretim ile meslek içi eğitim hizmetleri ile ilgili görevler de bölge yönetimlerine bırakılmıştır.

Kültür içerikli hizmetlere ait görevleri büyük ölçüde devlet üzerine almıştır. Kültür programları, kültür hizmetleri, kitaplıklar ve müzeler devletin kontrolü altındadır. Aynı şekilde halk sağlığı hizmetleri de tümüyle devlet denetiminde bulunmaktadır.

Mesleki eğitim, çıraklık eğitimi ve liselerle, tarım öğretimi konuları bölge yerel yönetimlerine bırakılmıştır. İl yerel yönetimleri daha çok dayanışma ve yardım hizmetleriyle görevlidirler. Köy hizmetleri, kent dışı ulaşım ve kolejlerin yönetimi ile ilgili görevler bunlar arasında yer alır.

Belediyeler ise, gerçekten yerel sayılabilecek, halka en yakın günlük hizmetleri yerine getirirler. Kent içi ulaşım, şehircilik, kitaplık ve müze hizmetleri bunlara örnek olarak gösterilebilir.

6. İspanya

Yönetim yapısı belli ölçüde Türkiye ile benzerlik gösteren Avrupa ülkelerinden biri de İspanya'dır. Aynı çerçevede bu ülkedeki yerel yönetimler de tarihsel gelişim çizgileri açısından Türk yerel yönetimleri ile kimi yönden birbirine benzeyen özellikler taşımaktadır. Bununla birlikte Türk yerel yönetimleri, Cumhuriyet'in ilanından bu yana köklü düzenlemelere konu olmazken, İspanya yerel yönetimlerinde önemli değişiklikler yapılmıştır. Merkezi yönetimin yerel yönetimler üzerindeki vesayet yetkilerinin tamamen kaldırılmış olmasının bu nitelikte bir gelişme olduğu kabul edilmektedir.

Nüfusu 39,7 milyon¹⁰³  olan İspanya'nın yürürlükte bulunan 1978 tarihli Anayasası'nın 137. maddesinde ülkenin otonom bölgelere (özerk topluluklar), illere ve belediyelere ayrıldığı ve bunların üçünün de kendi çıkarlarının yönetiminde tam bir özerkliğe sahip oldukları belirtilmektedir¹⁰⁴ . Ancak Anayasa'da özerklikten söz edilmiş olması İspanya'yı federal bir devlet durumuna getirmemiştir.

Otonom bölge yönetimlerinin sayısı 17 olup, merkezi yönetim ile diğer yönetimler arasında bulunmaktadırlar. Bölgelerden sonra il ve belediye yönetimleri gelmektedir. İspanya'da 1994 yılı itibariyle 50 il yönetimi ve 8.056 belediye yönetimi varlığını sürdürmektedir. Belediyeler ülkenin temel yerel yönetim birimleridir. İllerde ve belediyelerde temsilciler, seçimle işbaşına gelmektedirler.

1989 yılı rakamlarına göre kamu harcamaları toplamının % 66'sı merkezi yönetimce, % 21'i otonom bölgelerce ve geriye kalan % 13'lük bölümü de yerel yönetimlerce gerçekleştirilmektedir. Kalan % 13'ün de 3/13'ü iller, 10/13'ü ise belediyeler tarafından harcanmaktadır.

Eğitim ve kültür hizmetlerinde İspanya'daki yerel yönetimlerin yeterince etkili olduğunu söylemek mümkün görünmemektedir. Ülkede yerel yönetim hizmetlerinin % 70 gibi önemli bir bölümü lojman, genel yönetim, imar ve güvenlik masraflarına ayrılmaktadır.

Yerel yönetimlerin eğitim harcamaları diğer birçok Avrupa ülkesine oranla oldukça düşük düzeyde olup, sağlık ve sosyal yardım harcamaları ile birlikte toplam payı % 14 dolayında bulunmaktadır¹⁰⁵ .

7. Bulgaristan

8,7 milyon nüfuslu¹⁰⁶  Bulgaristan'da yerel yönetimlerin görev ve yetkileri ülkemizdeki gibi sayılmak suretiyle sınırlandırılmış, bunların dışında kalan tüm görevlerin merkezi yönetim ve taşra örgütlerine ait olduğu kabul edilmiştir.

Eğitim hizmetleri alanında, okul öncesi eğitim ile ilkokul öğretimi hizmetleri belediyelere bırakılmıştır. Genel olarak eğitim personeli sağlama ve bunların dağıtımı merkezi yönetim tarafından yapılmaktadır. Yine yüksekokullar da merkezi yönetimin görev alanı içinde yer almaktadır.

Kültür ve spor hizmetleri, belediye tiyatrosu, belediye müzesi ve spor tesisi gibi kuruluşların oluşturulması ve işletilmesi görevinden, yeşil alan, park, yeşil kuşakların yapımı ve yönetimi görevine kadar birçok görev de belediyelere verilmiştir¹⁰⁷ .

Toplam belediye harcamaları içinde en yüksek pay % 35,2 ile kreş, genel, mesleki ve diğer okulları kapsayan eğitim hizmetlerine ayrılmıştır. Eğitim hizmetlerini % 28'lik bir payla sağlık hizmetleri, % 11,5’lik pay ile sosyal refah ve yardım hizmetleri, % 10,8’lik pay ile de yatırım projeleri izlemektedir.

Müze, kütüphane, sanat galerileri ve eğlence merkezleri gibi hizmetleri içeren kültür hizmetleri, % 3'lük oranla toplam belediye harcamaları içinde çok düşük bir paya sahip bulunmaktadır¹⁰⁸ .

8. Diğer Bazı Ülkeler

a. Hollanda

Nüfusu 15,6 milyon olan (1996)¹⁰⁹  Hollanda'da, kentsel nüfus* % 86'lık bir paya sahiptir. Ülkede 3 kademeli bir yönetim bulunmaktadır. Bunlar; merkezi yönetim (hükümdarlık: kral/kraliçe ve meclisin altında kabine), ara yönetim (13 adet il) ve yerel yönetimdir (672 adet belediye).

Hollanda'da eğitim ve kültür hizmetleri ile ilgili görevlerin yönetim birimleri arasındaki dağılımına bakıldığı zaman, bu görevlerin iller ve belediyeler arasında paylaşıldığını saptamak mümkündür. Eğitim, kamu kültür, spor ve rekreasyon hizmetlerinin belediyelerce yürütülmesine karşılık; il yönetiminin de kültürel hizmetler, rekreasyon ve turizm hizmetlerini içeren görevleri bulunmaktadır¹¹⁰ .

b. Norveç

4.4 milyon insanın yaşadığı¹¹¹  Norveç’te belediyelerin en önemli görevlerinden biri, yerel halkın 16 yaşına kadar olan eğitim giderlerini karşılamaktır. Kütüphaneler kurmak ve kültürel çalışmalarda bulunmak da belediyelerin görevleri arasında bulunmaktadır. 16-19 yaş arası eğitim hizmetlerini yürütme görevi ise ilçe yerel yönetim birimlerince üstlenilmiştir¹¹² .

c. Çek Cumhuriyeti

1996 yılı itibariyle 10.3 milyon nüfusa¹¹³  sahip durumdaki Çek Cumhuriyeti'nde 1993 yılında yerel yönetim harcamaları toplam kamu harcamalarının % 23.8'ini oluşturmaktadır. Yerel yönetim harcamaları içinde eğitim hizmetlerine ilişkin harcamalar ise % 12.5'lik bir paya sahiptir. Bu pay ülkedeki toplam eğitim harcamalarının % 20'sine tekabül etmektedir.¹¹⁴ . Diğer bir değişle ülkedeki eğitim harcamalarının % 20'si yerel yönetimlerce finanse edilmektedir.

B. BÜYÜK KENT BELEDİYELERİNİN EĞİTİM VE KÜLTÜR HİZMETLERİ

Eğitim ve kültür hizmetlerine ait görevlerin yönetimler arasındaki dağılımı ülkeden ülkeye değiştiği gibi, ülkelerdeki büyük kent belediyelerinin alt kademe yönetimleri ile yetki ve görev paylaşımında da bazı farklılıklar bulunmaktadır. Aşağıda Avrupa, Amerika ve Uzak Doğu ülkelerindeki büyük kent yönetimlerinden birer örnek seçilerek, bu yönetimler tarafından yürütülen eğitim ve kültür hizmetleri hakkında bilgiler verilmektedir.

1. Londra

Londra'da metropolitan yönetim sistemi, Londra "county" sisteminin genişletilmiş bir şekli olarak 1960'ların başında, genel olarak İngiltere'de metropolitan yönetim modeli ise 1974'de kurulmuştur. Bu yönetim modeli 01 Nisan 1986 tarihine kadar yürürlükte kalmış ve bu tarihten itibaren yeni bir model yürürlüğe girmiştir. Yeni model çerçevesinde metropolitan yönetimlerin görevlerinin büyük bir bölümü özel amaçlı kuruluşlara, bazıları da alt (yerel) birimlere aktarılmıştır¹¹⁵ .

1965 yılında eski Londra iline, çevresindeki bazı yerleşim yerleri de katılarak 8 milyon nüfusa sahip 1.607 kilometrekarelik bir alanda Yeni Büyük Londra Yönetimi kurulmuştur. Bu alan birçoğunun nüfusu 200.000-300.000 arasında değişen 32 belediyeye bölünmüştür. Sözkonusu alanda, Büyük Londra Meclisi (The Greater London Council) ve ikili yönetsel yapıya (two-tier) sahip 32 yeni Londra Belediye Meclisi (London Borough Council) bulunmaktadır. Londra Belediyeleri, Londra şehrinin yönetim alanında İç Londra Belediyeleri (12) ve Londra Dışındaki Belediyeler (20) olmak üzere ikiye bölünmüştür. Eğitim hizmetleri açısından bu ayırım oldukça önemlidir. Eğitim hizmetleri İç Londra Belediyeleri (Inner London Borough) ve kent merkezindeki yetkili kuruluş olan İç Londra Eğitim Kuruluşu'nun (Inner London Education Authority) görevidir. Londra dışındaki belediye meclislerinin bölgesel eğitim hizmetleri ile ilgili sorumluluğu bulunmamaktadır¹¹⁶ .

Büyük Londra Meclisi'nin özel bir komitesi niteliğindeki İç Londra Eğitim Kuruluşu (ILEA) 12 borough ve 13 milyon nüfusu kapsayan bölgede eğitim hizmetlerini yürütmekte ve bu alanda yapılan harcamalar "precept" denilen paylar yolu ile alt birimlerden alınmaktadır. Dış Londra'da ise her alt yönetim kendi görev alanındaki eğitim hizmetlerini yürütmektedir¹¹⁷ .

Büyük Londra yönetimi eğitim, kültür, spor ve sosyal faaliyetler alanında tüm bölge düzeyinde sorumluluk taşımaktadır ve yerel gelirlerin % 2'sine eşit miktarda ödeneği serbestçe harcama yetkisine sahiptir. Bu yetkiye dayanarak yönetim, Covent Garden'daki Kraliyet Operası'na (Royal Opera) ve bazı etnik gruplara destek vermektedir¹¹⁸ .

Büyük Londra yönetimi sisteminin; görevlerinde yeterince açıklık olmadığı, fazla politize olduğu, diğer belediyelerin yetki ve görevlerine müdahale ettiği, çeşitli görev uyuşmazlıklarının işlerin gecikmesine ve kaynak israfına yolaçtığı, ayrıca yönetimin Çevre Bakanlığı'nca tespit edilen ilkelere uymadığı gibi gerekçelerle kaldırılmasına karar verilmiştir¹¹⁹ . 1986 yılında diğer 6 metropolitan yönetimi ile birlikte kaldırılan¹²⁰  Büyük Londra Yönetimi'nin yetkilerinin büyük bir kısmı 20 kadar farklı kuruluşlara dağıtılmış, ancak 1/3'ü belediyelere ve merkezi kente devredilmiştir. Ayrıca kültür işlerinden sorumlu olarak da "South Bank Board" adında özerk bir kuruluş oluşturulmuştur¹²¹ . Büyük Londra Yönetimi ile sıkı ilişkiler içinde bulunan ve 12 İç Londra ilçesinde eğitim hizmeti sağlayan İç Londra Eğitim Kuruluşu da özel amaçlı bir kuruluş olarak varlığını sürdürmektedir¹²² .

Günümüzde Büyük Londra alanında yaşayanların tümü için eğitim hizmetlerinden, özel toplumsal hizmetlerden, rekreasyondan, konuttan, yerel yollardan, yerel planlama ve diğer hizmetlerden sorumlu tek bir yerel yönetim bulunmaktadır. Bu yeni düzenlemenin ülkedeki diğer bazı bölgelerde halen uygulanan iki kademeli sisteme oranla daha anlaşılabilir ve basit olduğu savunulmaktadır¹²³ .

2. Toronto

Kanada'da metropolitan ve yerel kademeler arasındaki görev ve yetki dağılımı her metropolitan bölge açısından bir ölçüde değişik olmakla birlikte, ülkedeki metropolitan yönetimlerin en eskisi ve ünlüsü Toronto'dur.

632 km² alana ve 1991 sayımına göre 2.275.771 kişilik nüfusa sahip¹²⁴  Toronto Metropolitan Yönetimi 1953'de kurulmuş, diğer Kanada metropolitan yönetimleri ise 1960'ların sonlarında ve 1970'lerin başlarında oluşturulmuştur. 6 belediyeden oluşan Toronto Metropolitan Yönetimi’nin en yüksek yasama ve yürütme organı Toronto Metropolitan Meclisi'dir. Meclis, alt birim belediye başkanlarından, belediye meclislerinin seçilmiş üyelerinden ve metropolitan meclisin üyeleri tarafından belirlenen başkandan oluşmaktadır.

Toronto Metropolitan Yönetimi modelinde, metropolitan yönetim ile yerel belediyeler arasında rekabet ve sürtüşmeler asgari bir düzeye indirilmiştir. Genellikle bu model yerel çıkarlarla, metropolitan bölge çıkarlarının sağlıklı bir biçimde dengelenmesine olanak sağlamaktadır.

Toronto Metropolitan Yönetimi’nin organizasyon yapısına bakıldığında, özellikle kültür alanındaki hizmetlerin diğer hizmetler içinde önemli bir konuma sahip olduğu görülmektedir. Nitekim büyük kent meclisine bağlı 4 üst komisyondan 2'sinin "Kültür İşleri Komisyonu" ve "Kütüphaneler Komisyonu" olması bunun bir göstergesidir. Diğer 2 üst komisyon ise "Toplu Taşım Komisyonu" ve "Polis Zabıta Komisyonu"dur.

Sosyal hizmetler, ulaşım, fen işleri ve park ve bahçe hizmetlerinden sorumlu alt komisyonlar ise büyük kent başkanlığına bağlı olarak çalışmakta ve ilgili hizmet birimleri aracılığıyla hizmet sunmaktadırlar¹²⁵ . Toronto Metropolitan Yönetimi’nin yıllık bütçesinin yarısına yakın bir bölümü, eğitim hizmetleri dışındaki toplumsal ve aileye yönelik harcamalara ayrılmaktadır. Bu hizmetleri koruma, ulaştırma ve çevre hizmetleri izlemektedir. Kültürel alanlardaki hizmetler çok düşük bir orana sahiptir¹²⁶.

Eğitim hizmetleri Toronto'da bağımsız, doğrudan halk tarafından seçilmiş "Yerel Eğitim Kurulları"nca (The Local School Boards) yönetilmektedir. 10 yıllık temel eğitim laik (kamu) ve dinsel (Roman Katolik) olmak üzere iki farklı sisteme ayrılmaktadır. Her taşınmaz mal vergisi yükümlüsü, kendi vergisinin bunlardan hangisine verileceğine karar verebilir. Toronto'da dinsel eğitime sadece temel eğitim düzeyinde yer verilmektedir. Dinsel eğitimin yönetimi ayrı olarak yapılmaktadır.

Tüm büyük kent alanında dengeyi ve tekdüzeliği sağlamak üzere 6 yerel kurul temsilcilerinden oluşan "Ana Kent Eğitim Kurulu" bulunmaktadır. 1954 yılında kurulan bu birim yeni okulların yapımından ve okul harcamalarının dengeli olmasının sağlanmasından sorumludur. Eyaletin ve ana kentin eğitim için ayırdığı fonlar bu kurul aracılığı ile dağıtılmaktadır.

Toronto büyük kent yönetimi, tüm gelirlerinin büyük bir kısmını Ana Kent Eğitim Kurulu'na aktarmanın dışında, eğitimin planlanması, ders programları ve denetim gibi eğitim yöntemleri ile ilgili konularda kesinlikle söz sahibi değildir. Hatta sorumlu kurullarda temsil dahi edilmemektedir. Ancak gerek eğitim hizmetlerinin başka yerel hizmetlerle olan ilişkisi, gerekse kaynak aktarımı, eğitim kurulları ile büyük kent yönetiminin sıkı işbirliğini zorunlu hale getirmektedir¹²⁷ .

3. Tokyo

1991 yılı itibariyle 11,8 milyon kişinin yaşadığı Tokyo, Japonya’nın toplam nüfusunun yaklaşık % 10’unu barındırmaktadır. Nüfus yoğunluğu bakımından da dünyanın en yoğun nüfuslu kentlerinden birisidir. Kentte kilometrekareye düşen insan sayısı 5.506’dır. Japonya’nın genelinde ise kilometrekare başına 326 kişi düşmektedir¹²⁸

Tokyo metropolitan yönetimi Japonya'daki diğer iller gibi geniş bir bölgeyi kapsayan bir yerel yönetim birimidir. Bu açıdan diğer illerden önemli bir farkı yoktur. Ancak ülkenin metropolü olarak Tokyo yönetimi farklı bir yönetsel sisteme sahip bulunmaktadır. Yerel hizmetlerin bir bölümü, 23 alt bölgeyi kapsayan böyle büyük bir kentte hizmetlerde bütünlüğü sağlamak amacı ile Tokyo metropolitan yönetimince yönetilmektedir. Bu durum özel alt bölgelerle (ilçelerle) ilişkileri açısından Tokyo yönetimine farklı bir konum kazandırmaktadır.

Tokyo'nun yönetim sistemi, yasama (Tokyo Metropolitan Meclisi) ve yürütme (Vali, yönetsel komisyonlar ve görevliler) organlarından oluşmaktadır. Tokyo Metropolitan Meclisi; metropolitan alanını kapsayan kurallar koymak, bu düzenleyici kuralları değiştirmek ve yürürlükten kaldırmak, bütçeyi yapmak ve kesin hesapları onaylamak, seçim işleri komisyonu üyelerini seçmek ve seçimle belirlenen Vali'nin^(*), vali yardımcısını atamasını kabul edip etmemek haklarına sahip bulunmaktadır. Ayrıca yine Tokyo halkının yasal temsilcisi olarak Meclis, yürütme organının yaptığı işleri denetleme ve soruşturma yetkilerine de sahiptir.

Vali ise bir yerel yönetim birimi olan Tokyo metropolündeki hizmetlerin yönetiminden ve temsil edilmesinden sorumlu olan en üst yetkili durumundadır. Vali, iki ayrı kategoride işlerin yürütülmesinden sorumludur ve bu konularda yetki sahibidir. Bunlardan ilki yerel yönetim biriminin işleyişinden sorumluluk, diğeri de yasa veya Bakanlar Kurulu kararları ile kendisine verilmiş ulusal nitelikli işlerden sorumluluktur¹²⁹ .

Japonya’daki bütün kolej ve üniversitelerin %20’si, kolej ve üniversite öğrencilerinin % 34’ü Tokyo’da bulunmaktadır¹³⁰ . Eğitim hizmetleri Tokyo'da büyük kent yönetiminin ve alt yerel yönetim birimlerinin temel görevlerindendir. Bu hizmetler, yönetimlerden bağımsız olarak, özel eğitim kurullarınca yürütülmektedir. Beşer üyeden oluşan bu kurullar, yöneticilerin önerileri üzerine Tokyo Metropolitan Meclisi tarafından atanmaktadır.

Dokuz yıllık zorunlu temel eğitim okullarının hemen hemen tamamı yerel yönetimlere aittir. Ayrıca tüm liselerin % 40'ı büyük kent yönetiminindir. Büyük kentin teknik alanda eğitim veren iki yüksek okulu, üç ön lisans okulu, bir üniversitesi ve özel eğitim veren çok sayıda kurumu bulunmaktadır. Eğitim Kurulu'nca yönetilen bu okullara ek olarak, doğrudan yöneticiye bağlı ve yaygın eğitim yapan 600 kadar büyük kent eğitim kurumu yetişkinlere eğitim hizmeti sunmaktadır.

Eğitim örgütünün başında, Eğitim Kurulu'na bağlı olarak görev yapan uzman personeller bulunmaktadır. Büyük Kent Eğitim Müdürü, Eğitim Bakanlığı'nın onayı ile Büyük Kent Eğitim Kurulu tarafından atanmaktadır. Alt yerel yönetim birimlerinin eğitim müdürlerinin göreve getirilmeleri ise Büyük Kent Eğitim Kurulu'nun onayı ile yerel yönetim kurulları tarafından yapılmaktadır¹³¹ .

Büyük kent alanlarında, eğitim ve kültür hizmetlerinin yürütülmesi görevi ve sorumluluğunun, büyük kent yönetimi ve alt yerel yönetim birimleri arasındaki paylaşımında ülkeden ülkeye çeşitli farklılıklar bulunmaktadır. Çizelge 3.¹³²  bazı ülkelerin büyük kent alanlarında, eğitim ve kültür hizmetlerinin yürütülmesi ile ilgili yönetimler arası görev dağılımını göstermektedir:

Sonuç olarak eğitim ve kültür hizmetlerinin, demokratik ülkelerin tamamına yakınında büyük kent belediyelerinin öncelikli görevleri arasında olduğunu belirtmek mümkündür. Özellikle birçok ülkede; okul öncesi, ilk ve ortaokul düzeyindeki bütün örgün eğitim ve öğretim hizmetlerinin ve bunun yanında çeşitli mesleki eğitim hizmetlerinin yürütülmesi görevinin sadece yerel yönetimlere verildiği görülmektedir. Hatta kimi büyük kent yönetimleri (Tokyo Büyük Kent Yönetimi örneği), ön lisans ve lisans eğitimi ile ilgili hizmetleri de yürütmektedir. Ancak genel olarak yükseköğretim kurumlarının oluşturulması ve çalışmalarının yürütülmesinden daha çok merkezi yönetim sorumlu bulunmaktadır. Ayrıca ulusal kültürün korunması, geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması ile ilgili çalışmaların da yine merkezi yönetimler veya onların görevlendirdiği çeşitli kurumlarca  yürütüldüğü tespit edilen diğer bir durumdur.


⁽⁸⁵⁾  Nuri TORTOP; “İtalya’da Yerel Yönetimlerin Yapısı ve Son Düzenlemeler”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, C. 5, S. 3, Mayıs 1996, s. 67.
⁽⁸⁶⁾  Enis YETER; "Yerel Yönetimler Üzerine Düşünceler", Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, C. 1, S. 4, Temmuz 1992, s. 17.
⁽⁸⁷⁾  UNFPA Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu; Dünya Nüfusunun Durumu, Değişen Yerler: Nüfus, Kalkınma ve Kentsel Gelecek, Dr. Nafis SADİK, Tisimat, Ankara, 1996, s. 67.
⁽⁸⁸⁾  ÜSTÜNIŞIK; a.g.e., s. 9.
⁽⁸⁹⁾  Selçuk YALÇINDAĞ; Federal Almanya ve Türkiye'de Yerel Yönetimler, TODAİE Yayını, Ankara, 1992, s. 27.
⁽⁹⁰⁾  ÜSTÜNIŞIK; a.g.e., s. 13.
⁽⁹¹⁾  Selçuk YALÇINDAĞ; "Federal Almanya'da Yerel Yönetimler", Amme İdaresi Dergisi, C. 22, S. 1, Mart 1989, s. 39-41.
⁽⁹²⁾  YALÇINDAĞ; Federal Almanya ve Türkiye'de ..., s. 62-63.
⁽⁹³⁾  The World Bank; World Development Report 1994 Infrastructure For Development, Oxford Unıversity Press, New York, 1994, s. 163.
⁽⁹⁴⁾  Nuri TORTOP; "Belçika'da Yerel İdareler", Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, C. 4, S. 4, Temmuz 1995, s. 51.
⁽⁹⁵⁾  TORTOP; a.g.m., s. 52-54.
⁽⁹⁶⁾  TORTOP; a.g.m., s. 55.
⁽⁹⁷⁾  UNFPA Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu; a.g.e., s. 67.
⁽⁹⁸⁾  ÜSTÜNIŞIK; a.g.e., s. 31-34.
⁽⁹⁹⁾  Birgül GÜLER; "Macaristan", Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, C. 4, S. 3, Mayıs 1995, s. 73-78.
⁽¹⁰⁰⁾  Birgül GÜLER; "Doğu Avrupa'da Yerel Yönetimler", Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, C. 1, S. 2, Mart 1992, s. 41.
⁽¹⁰¹⁾  UNFPA Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu; a.g.e., s. 67.
⁽¹⁰²⁾  Ruşen KELEŞ; "Fransa'da Yerinden Yönetim", Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, C. 3, S. 1, Ocak 1994, s. 3-4.
⁽¹⁰³⁾  UNFPA Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu; a.g.e., s. 67.
⁽¹⁰⁴⁾  Ruşen KELEŞ; "İspanya'da Yerinden Yönetim", Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, C. 2, S. 4, Temmuz 1993, s. 13.
⁽¹⁰⁵⁾  Nuri TORTOP; "İspanya'da Yerel İdareler ve Mali Olanakları", Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, C. 3, S. 6, Kasım 1994, s. 57-58.
⁽¹⁰⁶⁾  UNFPA Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu; a.g.e., s. 67.
⁽¹⁰⁷⁾  Birgül GÜLER; "Bulgaristan'da Yerel Yönetimler", Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, C. 4, S. 1, Ocak 1995, s. 84-85.
⁽¹⁰⁸⁾  GÜLER; a.g.m., s. 86.
⁽¹⁰⁹⁾  UNFPA Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu; a.g.e., s. 67.
^(*)      Kentsel Nüfus: 2.000'den fazla nüfuslu yerleşim yerleri.
⁽¹¹⁰⁾  ÜSTÜNIŞIK; a.g.e., s. 23-29.
⁽¹¹¹⁾  UNFPA Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu; a.g.e., s. 67.
⁽¹¹²⁾  Nuri TORTOP; "Norveç'te Mahalli İdareler ve Finansmanı", Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, C. 4, S. 1, Ocak 1995, s. 74. 
⁽¹¹³⁾  UNFPA Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu; a.g.e., s. 67.
⁽¹¹⁴⁾  Birgül GÜLER; "Çek ve Slovak Cumhuriyetleri", Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, C. 4, S. 5, Eylül 1995, s. 65-66.
⁽¹¹⁵⁾  ERDUMLU; a.g.e., s. 42.
⁽¹¹⁶⁾  TOPRAK; "Büyük Kent Belediyesi, Yönetim ...", s. 365.
⁽¹¹⁷⁾  EKE; a.g.e., s. 47.
⁽¹¹⁸⁾  Nuri TORTOP; "Londra Büyükşehir Yönetimi", Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, C. 2, S. 1, Ocak 1993, s. 5.
⁽¹¹⁹⁾  TORTOP; a.g.e., s. 7. Büyük Londra Yönetimi’nin kaldırılma süreciyle ilgili detaylı bilgi için bkz. L. J. SHARPE; “The Abolition of the Greater London Council: Is There a Case for Resurrection ?”, The Government of World Cities The Future of the Metro Model, Derleyen: L. J. SHARPE, John WİLEY ? Sons Ltd., New York, 1995, s. 115-127.
⁽¹²⁰⁾  SHARPE; a.g.e., s. 111.
⁽¹²¹⁾  TORTOP; a.g.m., s. 7.
⁽¹²²⁾  ERDUMLU; a.g.e., s. 45.
⁽¹²³⁾  Tony TRAVERS ve Diğerleri (Greater London Group, London School of Economics); The Government Of London, Joseph Rowntree Foundation Yayını, Great Britain, 1991, s. 4.
⁽¹²⁴⁾  Lionel D. FELDMAN; “Metro Toronto: Old Battles-New Challenges”, The Government of World Cities The Future of the Metro Model, Derleyen: L. J. SHARPE, John WİLEY ? Sons Ltd., New York, 1995, s. 203.
⁽¹²⁵⁾  ERDUMLU; a.g.e., s. 39-41.
⁽¹²⁶⁾  FELDMAN; a.g.e., s. 203. 1992 yılı için bu rakamlar şöyledir: Koruma Hizmetleri: % 48.6, Ulaştırma Hizmetleri: % 18.8, Çevresel Hizmetler: % 7.9, Rekreasyon ve Kültürel Hizmetler: % 3.7.
⁽¹²⁷⁾  EKE; a.g.e., s. 60.
^{(128) Hisatake TOGO; “The Metropolitan Srategies of Tokyo: Toward the Restoration of Balanced Growth”, The Government of World Cities The Future of the Metro Model, Derleyen: L. J. SHARPE, John WİLEY ? Sons Ltd., New York, 1995, s. 178.
(*)     1947 yılına kadar atama ile göreve gelen valiler, bugün artık Japonya’da tıpkı belediye başkanlarının seçiminde olduğu gibi yerel halk tarafından doğrudan doğruya seçmektedir. Bu konuda bkz. ÜSTÜNIŞIK; a.g.e., s. 39.
(129)}  ERDUMLU; a.g.e., s. 32-34.
⁽¹³⁰⁾  TOGO; a.g.e., s.181.
⁽¹³¹⁾  EKE; a.g.e., s. 36-37.
⁽¹³²⁾  ERDUMLU; a.g.e., s. 46.

---

Yazıyı Tavsiye Et ♫

Yorumlar

---

Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.

Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.