Yazılar

---

Niçin Flâmenko “Flâmenko” Oldu?Sayı: - 08.03.2006

---

Flâmenko’nun ne zaman doğduğu, bağımsız olarak ne şekilde bir müzik türü haline geldiği ve kökeni hakkında çok fazla belirsiz ve şüpheli bilgi mevcuttur. Daha da fazlası niçin Flâmenko’nun “Flâmenko” olarak isimlendirildiğidir. Farklı teori ve açıklamaların olmasına rağmen, bunların hiçbiri konuyu eksiksiz ve yeterince açık bir halde ifade edememektedirler. Bu teorilerden birine göre terim olarak, Hollanda dili olan Flemenkce’nin (Pennsylvania’da konuşulan bir çeşit Almanca) Araplar ve kuzeybatı Afrikalılar tarafından mahsus ve bilerek “Flâmenko” diye telaffuz edildiğidir.

Flâmenko’nun niçin “Flâmenko” olarak isimlendirildiği konusundaki teori va açıklamaların çoğu bir dilin telaffuzu üzerine kurulu olduğundan bu açıklamaların çoğu kabul görmemekte, biryandan da komik durumların ortaya çıkmasına sebep olmasına rağmen kabullenilebilir taraflarının da olması açısından tarihçi ve dilbilimciler arasında hiddetli tartışmalara yol açmaktadır.

“Real Academia Española de la Lengua (DRAE)” sözlüğüne bakıldığı zaman terimsel olarak “Flâmenko” hakkında çeşitli açıklamalar mevcuttur. İlgi çekebilecek açıklamalardan biri şu şekildedir; “sosyo-kültürel bir açıklama olarak kesin olarak söylenebilir ki, Flâmenko özellikle köken olarak Endülüs (Andalucia) bölgesinde yaşayan çingeneler ile özdeşleşmiştir.”. Bir diğer açıklama ise “Avrupa’nın kuzeybatı bölgesinde yaşayan veya o bölgeye ait” anlamındadır. “Diccionario Crítico Etimológico Castellano e Hispánico” ve “DRAE” sözlüklerinin ikisinin de ortaklaştığı bir nokta vardır ki o da; Flâmenko’nun Flemenkce ile bir bağının olmasıdır. Her iki sözlüğün yazarının da etimolojik olarak Flâmenko’nun bugünkü haline gelişinde farklı kanıt, yöntem ve anlamsal gelişme ağacı izlemiş olmasına rağmen ulaştıkları nokta Flâmenko’nun Flemenkce ile ilişkisidir.

“Flâmenko” kelimesi üzerine yapılan teori ve açıklamalar ise;

"Someone from Flanders";

Terim olarak Flâmenko ilk olarak, Flander’ lere (kuzeybatı Avrupa da yaşayan) benzeyen kızıl tenli insanlar için kullanılırdı. Sonraları ise özellikle İskandinavya’da bulunan dolikosefal uzun boylu, sarışın ve tenleri Latin insanlarla karşılaştırıldığı zaman katı ve daha koyu olan insan tipi için kullanılan bir kelime oldu. Bu insanlar aynı zamanda, uzun gagası ve bacakları, göğsünde ve boynunda beyaz tüyleri olan, geri kalan tüm vücudu ise kızıla kaplı kuşlara benzetildikleri için de bu şekilde anılıyorlardı.

On altıncı yüzyılda bugünkü Hollanda İspanya sınırları içerisindeydi. Bu yüzyılda başlayan ve on yedinci yüzyılda Hollanda’nın bağımsızlığı ile sonuçlanan Flander ayaklanması bu terim üzerinde farklı şekillerde değişikliğe sebep oldu. Bu savaş nedeniyle İspanya ekonomik olarak çeşitli kayıplara uğradı. İspanya, Flander insanlarını ve konuştukları dili “Flamanca” (Flemish) olarak adlandırdı. Çingeneleri ise asi, başıboş, işe yaramaz ve düzensiz bir yaşama sahip insanlar olarak değerlendirdi ve bu yaşam tarzının Flander ayaklanmasının oluşmasına sebep verdiği gerekçesi ile özellikle Endülüs (Andalusian) bölgesindeki şarkı söyleyen çingeneleri tanımlamak için “Flamanca” (Flemish) kelimesini kullandı.

“Flamanco” kelimesinin evrimi içerisinde, kral Charles I (1519–1556) döneminde İspanya’ya aynı yıllarda çok fazla “Flamish” ve çingene göç etmişti. Yine aynı tanımlama yanlış kullanımıyla bu insanlar içinde kullanıldı.

“Dutch word flaming” ;

Bu açıklamaya göre Flâmenko terimi, on yedinci yüzyılda kral Charles V‘in döneminde kraliyet sarayında şarkı söyleyen “Flemish” sanatçılarına dayandırılır. Bu terim ilerleyen zamanlarda saraydan Endülüs bölgesinde yaşayan çingene şarkıcılara taşınmıştır. Çünkü bu çingeneler dini törenler ve önemli olaylarda grup halinde şarkı söylüyorlardı ve grup da “zambras” olarak adlandırılıyordu.

Bir teoriye göre de, çingenelerin büyük birçoğunun Flander savaşı sırasında Flander birliklerinde piyade olarak yer almasından ötürü Flamencos ismini almış olmasıdır. Bunun sonucunda ise çingeneler çeşitli imtiyazlar kazanmışlardır. Bunlardan en önemlisi ise göçebe milletlerin geleneksel kültürlerini beraberinde taşımaması yönünde bir yasa olmasına rağmen çingenelerin bundan muaf tutulmasıdır.


Not; Makale Alicia R. Mediavilla‘ın “Why is Flamenco called Flamenco” yazısından derlenmiştir.

---

Yazıyı Tavsiye Et ♫

Yorumlar

---

Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.

Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.