Yazılar

Sıradan ve kaygılı adamların şarkıları Sayı: 851 - 24.09.2009

Çalışma hakkı elinden alınmış insanların dramını belki de en iyi şarkılar anlatıyor

“Sıradan bir adamım ben, ne özel ne önemli, sahip olduğum her şey için çalışmam lazımdı, hiçbir zaman istemedim fazlasını, mutluydum elimdekiyle, yetecek kadar aileme evime. Şimdi dediler, zamanlar zor, tutuşturdular kartları elime, bugün zil çaldığında, kapanacak kapılar son defa, kapanacak bu fabrika...” İrlanda’nın en önemli çağdaş Kelt müziği yorumcularından şarkıcı-şarkı yazarı Christy Moore’un 1985 tarihli Ordinary Man (Sıradan Adam) albümüne adını veren parça bu sözlerle açılır. Moore’un o kederli ve gururlu sesinden anlatır sıradan adam, nasıl 20 yıldır tek bir gün aksatmadan işine gidip geldiğini, daha çok maaş için hiç greve gitmediğini... Sonunda elini sıkıp bir çek verirler. O çek harcanıp gittiğinde kirasını ödeyemeyen sıradan adam, her gün bir parçasının daha kopup gittiğini düşünür gururunun. Aynı kuyruktaki binlerce diğeri gibi kalakalmıştır ortada: “Hiçbir zaman affetmeyeceğim, soyup çıkardınız gururumu, haysiyetimi, çıplak bıraktınız beni...” diye noktalar sözlerini.

Johnny Cash’in kaygılı adamı;

Biriken faturalar, yarını çıkartma kaygısı, şarkıdaki sıradan adam gibi bir aileyi sırtında taşıyanlar için kapkaranlık bir bilinmezlik demek. İnsan ne yapabilir böyle bir çaresizliğin karşısında? Beğenmediği işleri ellerinin tersiyle ittikleri için işsiz kalan orta sınıf bekarlarının öğlene doğru uyandıklarında, babalarının desteğiyle dönen hayatlarında kapıldıkları varoluşsal anksiyete sıradan adam için çok lükstür. Onun düşünecek başka şeyleri vardır: Bir gazete sayfasında ansızın karşılaştığınızda en çok da o lüks kaygılarınızdan utandıran haberlerdeki gibi. Çocuğuna bayramlık elbise alamadığı için intihar eden işsiz babanın kaygıları türünden kaygılar mesela. O nasıl bir gurur kırıklığı, nasıl bir yeniklik duygusu ise öyle.

Johnny Cash’in ‘Worried Man’ (Kaygılı Adam) adlı şarkısı tam da bu kaygılarla ilgilidir işte: “Aç çocuklar anlamaz ki, baba kaygılı bir adam. Bugün yüzüme kapandı, paramı kazandığım kapı... Karım dedi ki, yeni ayakkabı lazım çocuklara... Hiç bilmiyorum, nasıl doyuracağım ailemi. Para ağacım yok, toprağım yok. Ama dedim ki, ‘ağlama çocuklarımın annesi, gün bitmeden bir iş bulurum ben’. Ama bilmiyorum nereden, işte bu yüzden kaygılı bir adamım ben...” Johnny Cash, 1998’de Willie Nelson’la yaptığı albümde bu şarkının hikâyesini şöyle anlatır: Kuzeyde, Montego körfezi ile Ocho Rios arasında Falmouth’da gezinirken yanına bir adam gelip “Bay Cash, ben kaygılı bir adamım, çok kaygılı bir adamım” der. Cash ona nedenini sorduğunda da, “Karım ve dokuz pikni’m (Jamaika dilinde çocuk) var ve işim yok” der. Cash, şarkıyı bunun üzerine yazar.

Bruce Springsteen Johnny 99’u anlatıyor;

Yine ABD’den, yine sıradan adamların dertleriyle meşgul bir müzisyen, Bruce Springsteen de ‘Johnny 99’ adlı parçasında bahseder işsizliğin “sıradan” trajedisinden. Springsteen’in her biri başka bir kapana kısılıp kalmış, hiçbir şeyi olmayan ve çoğu suça bulaşmaktan kaçamamış insanların hikâyelerini anlattığı Nebraska (1982) albümünde yer alır bu parça. Bir gece sarhoşken gece nöbetindeki şefi öldüren, işinden çıkarılmış bir otomotiv işçisinin hikâyesidir anlatılan. Springsteen’in akustik gitarıyla birleşen sözlerin çoğu suçlunun mahkemede söyledikleridir. Johnny kendisine verilen 99 yıllık hapis cezası yerine idam edilmeyi talep etmektedir hakimden... Daha sonra Johnny Cash tarafından da yorumlanacak olan şarkıda şunları söylerken duyarız Johnny’yi: “Hakim bey, dürüst bir adamın ödeyemeyeceği kadar çok borcum vardı benim; alınacaktı elimden, bankanın ipoteklediği evim, demiyorum ki bu yüzden ben masum biriyim, ama bu ve bundan çoğundan silahı tuttu elim...”

Geçtiğimiz günlerde gazetelerde yer alan bir araştırma sonucuna göre, üst ekonomik sınıflardan olanların depresyona yakalanma riski alt gelir grubundakilere göre daha az. Bu elbette ki hiç şaşırtıcı değil. Şaşırtıcı olan delip geçen her ekonomik krizde üzerindeki yük biraz daha taşınmaz hale gelen halkın, sokaktaki “sıradan” insanların hâlâ çıldırıp etrafı yağmalamıyor, onların bir maaşları edecek paranın tek bir kadeh içkiye verildiği kulüpleri, restoranları dağıtmıyor olmaları.

Hâlâ sokakta buldukları cüzdanı gidip polise teslim edecek kadar gururlu olmaları. Nâzım Hikmet’in ifadesiyle o “vefalı” ve “çalışkan” elleriyle kendilerine bir hayat kurma çabasındaki bu insanlar sadece en temel insan haklarından birini, çalışma haklarını kullanmak istiyorlar: Britanyalı punk grubu Chelsea’nin 1980 tarihli No Escape albümündeki unutulmaz ‘Right to Work’ (Çalışma Hakkı) adlı parçasında haykırdığı gibi: “Çalışmaya hakkımız var. Evet var!”

Yazıyı Tavsiye Et ♫

Yorumlar

Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.

Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.