Yazılar

Barok icranın özgür sesi...Sayı: 925 - 14.01.2010

“Barok kemanın, çocuksu enerjisiyle herkesi büyüleyen yorumcusu Hélène Schmitt’le, hayallerini süsleyen şehir İstanbul’da kaldığı süre boyunca müzik üzerine çok keyifli bir sohbet gerçekleştirdik.  7 Ocak 2010 Perşembe akşamı Taksim, Akbank Sanat konser salonunda yeni yılın ilk konserini veren sanatçı yoğun bir ilgiyle karşılaştı…   »Sizce neden Barok müzik son yıllarda bu denli popüler oldu? Bunu gerçekten cevaplayamam! Sanırım, toplumun düzenli olarak bir şeyleri yeniden keşfetmek zorunluluğu ve sanatın yeni kodlarını ve girişlerini ifade etme ihtiyacından… Onlar tarihimizin gizli dürtüleri… Açıklaması zor, özellikle de şimdi, geride durmaya ihtiyacımız var gerçekten anlayabilir olabilmek için. Gelecek kuşaklar bunu yargılayabilirler…  Barok müzik gerçek bir taze keşif, gerçekten güzel olan bir şeydi, ama o çoktan bitti, tükettik, korkarım ki… Hayvani medya dostane bir şekilde başarıyor; barok operalar ve süperstar şarkıcılardan oluşan süper prodüksiyonlara yatırım, canlanmanın saf-duru olan ruhunu öldürdü. Fakat belki de tamamen benim kuruntumdur. Bu soru hakkında birazcık endişeliyim!   »Son yirmi yıldır mükemmel teknikleri ve geniş repertuvarları olan dünyaca ünlü pek çok barok kemancı var.  Fakat klasik müzik dinleyicilerinden bir kemancı adı söylemelerini istediğinizde çoğunlukla popüler modern repertuar icracılarının adını veriyorlar. Bu iki dünyanın popülerliği arasındaki temel fark nedir? Zamandaki uzunluk… Orijinal keman üzerindeki yakın zamanlı uygulamalar oldukça taze ve yeni (30 yıldır). Öte yandan toplumun düşünce yapısı öyle kolay değişme göstermiyor. ‘Büyük toplum’ daima aynı şeyleri sever; süperstarlara bağlılıkları sınır tanımaz ve ünlü konser salonlarının direktörleri halkı memnun etmek isterler. Ayrıca salonları da doldurmak… Bu yüzden sürekli süperstarları davet eder ya da yeni süperstarlar yaratırlar.  Büyük promosyonlarla büyük etkinlikler düzenlerler, eminim imkânları olsa sahneye ayrıca aslanlar, kaplanlar ve gladyatörler de koyarlardı. Bu yüzden görüyorsunuz ya, ne şanstır ki kemanın saf güzelliğinin bütün bu şeylerle yapacak herhangi bir işi yok.   »Neredeyse kayıtlarınızın çoğu erken barok dönemi İtalyan besteciler üzerine… İtalyan bestecileri bu kadar özel ve eşsiz yapan nedir? Tam anlamıyla doğru olduğunu söyleyemeyeceğim.  Bach ve Schmelzer’i hatırlatırım!  Fakat Carbonelli tamamen farklı; stil, cümlelerin soyluluğu, 18. yüzyılda en parlak şekilde ifade edilmiş duygular. Öte yandan İtalyan müziğine duyduğum aşk konusunda kesinlikle haklısınız.  Diskografim de Uccellini, Albertini, Carbonelli ve Schmelzer arasındaki derin bağı net bir şekilde ortaya koyuyor.  Heyecan verici zıtlıktaki son derece etkileyici hisleri anlatmaya cesaret edebildiğinden Stylus Phantasticus keman için harikulade bir dil.  Bu yüzden kemancılar oniki ölçülük yorucu melankolik temaları şarkı söyler gibi çalabiliyor ve en ateşli dansta aniden neşeli bir şekilde çığlık atabiliyor.  Hem müziğe hem de icracıya tam bir gençlik aşılayan karşıtlıklarla dolu yapıyı ve bu şekildeki ifade biçimini çok seviyorum.   »Keman, çok geniş repertuvarı olan en önemli çalgılardan biri. Fakat albümlerinize ve konser programlarınıza baktığımız zaman bunların çoğunun diğer müzisyenlerle (eşlikçilerle) birlikte olduğunu görüyoruz. Oda müziği bir müzisyen olarak hayatınızda önemli bir yer tutuyor mu? Tabii ki oda müziği çok önemli; müzisyenlerin reaktiviteliğini artırır. Fakat şimdiye kadar kaydettiğim repertuar unutulmamalı. Sıklıkla sürekli bas (basso continuo) eşlikli solo müzikler çalıyorum ve kaydediyorum.  Elbette çoğu zamanımı partnerlerimle prova yapmaya ayırıyorum.  Ancak, belirtmeliyim ki Mozart sonatlarından tamamen farklıdır.  Bu yüzden kemancılar için çok parlak, talepkar ve gerçekten virtuozik bir müziktir. Ve sürekli bas partisi duo partisinden çok daha fazla yaratıcılık ve tamamen farklı bir şeyler bekler sizden… Bu nedenle sizin bir solo partiniz ve büyük yaratıcılık ve doğaçlama gerektiren bir bas çizginiz vardır. Bunun hakkında İstanbul’a geldiğimde daha detaylı konuşabiliriz.  »Barok performansı (ya da dönemsel icra uygulamaları) zerine uzmanlaşmış akademisyenlerin çoğu, icracıların dönem görüş ve icra tekniklerini katı bir şekilde itaat etmelerini öneriyor. Bütün bunlardan sonra müzikte hala bir özgürlüğün varlığına inanıyor musunuz?  Sanırım barok dönem icracılarına yönelik tavsiyelere ve kuralların çoğuna itaat edebiliyorum. Ayrıca çalarken özgür de olabiliyorum. Tamamen kuralları anlayış ve kavrayış tarzına bağlı… Kurallar sizin kendi çalışma ve araştırmanızı geliştirir. Ayrıca düşüncelerinizi besler.   Sahneye çıktığınızda tabii ki kuralları düşünerek çalamazsınız. Ruhunuz ve teninizle çalarsınız.  Bu yüzden, kuralları sahnedeki ilhamınız ve esin kaynağınızla karıştırmayın. Uzun lafın kısası, iyi bir icracı olmak için müzik hakkında çok daha fazla bilgiye sahip olmanız gerekir.  Geçmiş ve şimdiki deneyimler yavaş yavaş kendi yolunuzu inşa eder. Emin olabilirsiniz ki, sahnede kendi metafiziksel deneyimlere ihtiyacınız olacaktır.     »Dönemsel icra uygulamaları hissiyatını geliştirmek için doğru ekipmanı kullanmak ne kadar önemlidir?  Neden stilistik dönemsel icra anlayışını önemsememiz gerekir? Kendi adıma gerçek dönemsel bir çalgı üstünde çalıyor olmak elzemdir. Olmazsa olmazdır. Tabii ki Bach çalan büyük bir piyanistin yeteneğini takdir ederim. Fakat emin olun ki, her zaman güzel bir klavseni tercih ederim. Beethoven ve Mozart’ı barok kemanda çalmıyorum, ama klasik kemanda…   »Hem Barok hem de modern kemancılar tarafından yorumlanan bir sürü Bach Sonat ve Partitaları kaydı var. Durmaksızın Bach çalmanın asıl sebebi nedir? Melodi sayesinde hızla yayılan armoni ve kontrpuan... Kemancının zeki, bilinçli ve tetikte olmasını sağlayan güç...

Yazıyı Tavsiye Et ♫

Yorumlar

Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.

Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.