Günün Mesajları

♪ Kültür bakanlığı sınavında. Ankara thm koro şefi kızını aldı. Urfa korusu şefi kayın biraderini aldı. İstanbul korosu şefi oğlu ve yeğenini aldı. ilginizi çekerse detay verebilirim
ttnet arena - 09.07.2024

♪ Cumhuriyetimizin kurucusu ulu önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarını saygı ve minnetle anarken, ülkemiz Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100. yılını en coşkun ifadelerle kutluyoruz.
Mavi Nota - 28.10.2023

♪ Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri Müzik Bölümlerinin Eğitim Programları Sorunları
Gülşah Sargın Kaptaş - 28.10.2023

♪ GEÇMİŞ OLSUN TÜRKİYE!
Mavi Nota - 07.02.2023

♪ 30 yıl sonra karşılaşmak çok güzel Kurtuluş, teveccüh etmişsin çok teşekkür ederim. Nerelerdesin? Bilgi verirsen sevinirim, selamlar, sevgiler.
M.Semih Baylan - 08.01.2023

♪ Değerli Müfit hocama en içten sevgi saygılarımı iletin lütfen .Üniversite yıllarımda özel radyo yayıncılığı yaptım.1994 yılında derginin bu daldaki ödülüne layık görülmüştüm evde yıllar sonra plaketi buldum hadi bir internetten arayayım dediğimde ikinci büyük şoku yaşadım 1994 de verdiği ödülü değerli hocam arşivinde fotoğraf larımız ile yayınlamaya devam ediyor.ne büyük bir emek emeği geçen herkese en derin saygılarımı sunarım.Ne olur hocamın ellerinden benim için öpün.
Kurtuluş Çelebi - 07.01.2023

♪ 18. yılımız kutlu olsun
Mavi Nota - 24.11.2022

♪ Biliyorum Cüneyt bey, yazımda da böyle bir şey demedim zaten.
editör - 20.11.2022

♪ sayın müfit bey bilgilerinizi kontrol edi 6440 sayılı cso kurulrş kanununda 4 b diye bir tanım yoktur
CÜNEYT BALKIZ - 15.11.2022

♪ Sayın Cüneyt Balkız, yazımda öncelikle bütün 4B’li sanatçıların kadroya alınmaları hususunu önemle belirtirken, bundan sonra orkestraları 6940 sayılı CSO kanunu kapsamında, DOB ve DT’de kendi kuruluş yasasına, diğer toplulukların da kendi yönetmeliklerine göre alımların gerçekleştirilmesi konusuna da önemle dikkat çektim!
editör - 13.11.2022

Tüm Mesajlar

Anket

Tavsiye Et ♫

Tavsiye etmek için sisteme girmeniz gerekmektedir.

Destekleyenlerimiz

Yazılar

Ferhan Taylan Erder

Müzik ile Sanat - Tasarım bağlantısıSayı: 961 - 05.03.2010

Ernst Gombrich ‘den Çeviren. Ferhan Taylan Erder

Bütün sanat dalları müziğe öykünür. Müzik, somut bir konu içermez, mimari gibi fiziksel bir gereksinime hizmet etmez ya da doğayı taklit ederek onunla rekabete kalkışmaz, buna rağmen her zaman haz, heyecan ve hayranlık uyandırır. Duygular üzerindeki gücü ve zihin üzerinde yarattığı cazibe tüm sanat dallarından güçlüdür.

Müzik, ses farklılıkları (ton) örüntüsüdür ve insan zihninin mucizevi yaratılarına yol açmıştır.

Sanatlar arası Rekabet

Bütün sanatlar arasında müzik, kurama en sıkı bağlı olan , sese dönüşen rakam bilgisine dayalı olanıdır, ve ölçünün güvencesiyle dinleyiciyi büyüler.

Pitagoras’ ın , ‘sesin duyusal niteliğinin matematiksel oranlara bağlı olduğu’ buluşu müziğin ölçü güvencesine dayalı bilimler arasında yer almasına neden olmuştur.

Müzikte armoninin (uyum) matematiksel niteliğinin keşfi Rönesans dönemi mimarlarına ilham kaynağı olmuş, benzer orantıların iç mekanlara uygulanmasıyla aynı duygusal etki sağlanacağını düşünmüşlerdi. Binalar, mekanlar kuşkusuz büyük güzelliğe sahipti ama temelindeki kuram bilimsel eleştiriye karşı direnemedi.

Müzikte notalar dizini yani melodi kurallarının görsel kurallarla aynı olduğu ancak kulağın göze kıyasla çok daha karmaşık   ses düzenini izleme yeteneğine sahip olduğu, gözün ise bütünü aynı anda algıladığı saptandı.

Sanatlar arası metaforlar ve sağlam benzerlikler arayan görüşler estetik konusuna yönelişe yol açtı; renklerin uyardığı duygusal etkinin, sesin uyardığı etkiyle bir olduğu görüşü benimsendi. Kurulan bu bağın sözel anlatıma da yansıdığına dikkat çekildi: renkler, sıcak,tatlı, yüksek ya da neşeli gibi sıfatlar alırken seslerin, aydınlık,yumuşak,sert, ya da hüzünlü olarak nitelendi.

18.yy da resim ile müzik arasında bağ kuran bir eleştirmen:’ her ikisinin de tonu, üçlü uyum (akor), ve çeşitlemesi var, ortak terim kullanmaları benzerliğin bir işaretidir .’ diyordu.

Aslında ortak terim kullanımı, insan beyninin elastik yapısının, düşün alanını genişleterek yeni deneyimlere, örtüşen duyarlılığa açılımının bir kanıtıydı.

Burada Synaesthesia (sinestezya) , yani beynin yaratıcı niteliğini vurgulayan ve Yunan kökenli tanımıyla ( syn: birlikte, aesthesia :algı)   ‘iki duyunun birlikteliği ‘ demek olan bir terimin açıklığa kavuşması gerekiyor. Sinestezya’yı, hayal gücü normalin üstünde çalışan bireysel bir yetenek olarak tanımlıyor bilim adamları ve bunu beynin geniş yeteneklerine açılan bir pencere olarak görüyorlar. Beyindeki duyu alanları arasındaki yoğun bağların , komşu duyu alanlarının , genetik yaratıcılığa bağlı olarak, birlikte çalışması sonucu görsel uyarının ses duymaya ya da işitilen bir müziğin renk olarak görülmesine yol açması. Ancak, sinestezya yeteneğinin kişiye has bir tepki oluşu nedeniyle yeni bir sanatsal yaratıya,soyut resim ya da kinetik sanata   sağlam temel olamayacağı biliniyor.

Ritim terimi de hem müziğin hem tasarımın hatta resim, mimari, sinema , tiyatro , heykel gibi görsel sanatlarda hatta şiir de de kullanılan ortak terimlerden.   Ritim, Yunanca kökenli : akış,akıcılık anlamında bir terim. Aristo’ ya göre ritim,   ‘ düzenli tekrarlayan bütün hareketler ‘dir.

Müzikte bir zaman unsurudur   ritim    ve kulağımız birbirini izleyen   unsurlar olarak algılar. Görsel alanda ise birbirine karşıt gel-git hareketi içeren   biçim ve renk düzeneğini göz bir anda ve tümünü birden algılar.

Algı sürecimizi’ anlık bir uyarı ‘olarak   anlamak yanlış olur. Algı sürecinde deneyim sahibi oluruz . Oysa ,’ anlık izlenimler’ bize deneyim kazandırmaz. İzlenimlerimiz, belleğimizde kayıtlı anılar, ve beklentilerle   ilişkilenip, değerlendiğinde deneyim sahibi oluruz. Beynimizin algılama yeteneği olmasa idi, görsel ve işitsel sanatların hiç biri var olmazdı. Düzenli bir nokta dizisini algılayışımız, bizim gördüğümüzü kıyaslamak ve sürekliliğini beklemek yeteneğimize bağlıdır. Ritmik sesleri algılayışımız, zaman aralığının bellekte yer etmesine ve bir sonraki sesin beklentisine bağlıdır.

İnsan beyninin yeteneği, zaman akışını yenerek olayları algılayabilmektir. Bir uzun hece ile bir kısa heceyi duyuşumuz bile uzun süreli bellekte depolanarak bilincimizde yer eder. Böyle olmasa bir hareketi, bir işareti ya da bir sözcüğün zihinsel imgesine sahip olamazdık, tekrarlayan biçimler ve de tekrarlayan notaları kıyaslayamazdık. Tanıdık bir müzik parçasını dinlerken bir sonraki cümle ufukta belirir, onun biçimini, neşesini ya da hüznünü, kulağımıza gelen notaları dinlerken , önceden duyarız

Günümüzde ,durağan sanatlar da, hareket içeren sanatlar da müzikle rekabet etmeyi sürdürüyor.

Şarkı ve Dans

Organik yaşam düzenli hareketlerden oluşur. İnsan düzen yaratma yeteneğinden dolayı düzeni tanır , düzenden sapmalara tepki gösterir. İçsel nabız atışlarının dışsal ritimlere uyumu ve ya uyumsuzluğu dikkatimize yansır ; otomatik olarak benimseriz ya da artan dikkatle fark ederiz. Bir izlenimin içsel ritmimizle uyumuna örnek olarak bir iş yaparken kafamıza takılan bir melodiyi mırıldanmaya başlamamız gösterilebilir. Gülmek,hıçkırarak ağlamak,sevinçten zıplamak gibi ilkel tepkilerin tümü aralıklarla tekrarlayan ritimlerdir. Örgü örmek, dantel örmek,bakırcının çekicini kullanışındaki düzenli hareketler, dans ederken yaptığımız hareketlerle kıyaslanabilir:tek tek adımlar daha karmaşık adımlar olarak gruplanır ve tekrarlanır ya da çeşitlenerek sürer. Halk dansları adımlarında benzer tekrar ve çeşitlemeler izlenir.

Ancak müziğe uyarak dans ederken çalan parçanın ritmini kavramak ve ön tahminde bulunma yeteneğimiz yoksa , üstelik eşimizin hareketlerine duyarlı uyum sağlamayı beceremiyorsak başarı şansımız azdır. Dans , doğa yasalarına uyum ve beden yeteneğine uygun düzenli hareketler içerir. Klasik balede ise, tüm sanat dallarında olduğu gibi doğa kısıtlamaları aşılır, dengesi ve gücü ile   nefesimizi keser., ritmik tekrarlar zirveye ulaşır ya da ağırlaşarak dinlenme noktasına yönelır. Büyük bir dans sanatçısının her hareketi denetim altındadır, rastlantıya yer yoktur.

Dans sırasında müziğin rolü önemlidir. Yönlendirici ve destekleyicidir. Müziğin sözlerle,özellikle şiirle birlikteliği ise daha üst düzeyde bir haz verir. Tekrarlar amacı vurgular , denetler,algıyı kolaylaştırır,görsel sanatlarda ki işlevinde olduğu gibi. Ritmik tekrarlar duyguyu ve ifadeyi vurgular. Melodinin tekrarı, ritim ve ses tonunun yükselip alçalışı şarkının temel yapısını oluşturur.

Doğal ile yapay

Müzik, söze ve sözlü-ritimlere bağlı olması halinde özgürlüğü kısıtlanır. Burada müzik tarihi boyunca   süregelmiş bir çelişki belirir:Söz mü ,müzik mi başı çekecektir ? Anlam mı biçim mi önemlidir?   Bu konuda ,bütün sanat dalları eleştirilerinde   tekrarlanan gerilim , zaman zaman olumlu açılımlara , zaman zaman da şiddetli tartışmalara yol açtı. Ezeli doğal/ yapay çelişkisi de   tartışmalı konulardan biri olarak karşımıza çıkıyor.Tasarım alanında ‘aşırı süsleme’ ve ‘ ustalık gösterisi’   olumlu karşılanmaz. Konuşma sanatında da olduğu gibi ‘ yalın ve etkili’ sözün değeri farklıdır. Orta Çağın sonlarında , çok-sesli müziğin çıkışı ve giderek   aşırı   entrikaya yönelmesi klasik estetik uzmanlarının eleştirisiyle karşılandı. Müziğin duygular üzerindeki güçlü etkisinin bilinciyle müzik bestecileri ‘ yenilik’ uğruna çok sesliliği abartıyla kullandılar. Çok sesliliğin ‘ şarkının saflığını yozlaştırdığı’ nı düşünenler çoğunluktaydı.

Burada polifoni, yani çok seslilik terimine açıklık getirilmesinde yarar var. Çok sesli müzik sistemi 16.yy da zenginleşti. Ansiklopedi Britannica da ‘armoni’ karşılığı verilen berrak tanımı şöyle: ‘Aynı anda birbirinden bağımsız melodilerin akışını hayal ediniz. Bu melodiler çeşitlemesi , sanatsal bir doku oluşturacak bir düzen içinde alçalıp yükselen tonda durak noktalarına ilerlesin, sesin sertliği, berraklığı sayesinde ilginç ve güzel olsun , ve her parça melodik anlamıyla bir sonraki durak noktasına doğru yönelsin ve buluşsun’

16.yy da Floransa’daki reform hareketi operanın gelişmesine yol açtı. İtalyan besteci Gluck , Alceste’ in önsözündeki manifestosunda (1769) ‘ büyük bir sadeliğe ulaşmak için çalıştım . Berraklık adına bir dizi zor bölümü kullanmaktan vazgeçtim ‘ diyordu. 18 yy sanatının genelinde entrika ve yapaylık ve aşırı süsleme merakı şiir ve müziğe de yansıdı . Eleştirilere rağmen doğallığa geçiş zaman aldı. Dönemin sanat eleştirmenlerinin üzerinde durduğu ‘ mekanik mükemmellik – içten ifade arasındaki çelişki müzik için de geçerliydi.

Sanatın bütün dallarında malzemenin, araçların, hatta insan gücünün sınırlılığına karşı gösterilen direniş , izleyicinin övgüsünü kazanır, hayranlık yaratır. Bir zanaatkar, bir şair, bir besteci kısıtlamalar içinde üretir, sınırları aştıkça ustalaşır. Sanatçı kendi kendine koyduğu    kurallar ve sınırlamalarla gerçek ustalığa erişebilir. Nietzsche , şiirden ‘ zincirler içinde dans ‘ olarak söz eder.

Müzikte besteciye asıl meydan okuyan , eldeki müzik unsurlarının   kısıtlılığıdır: oktav içindeki birkaç nota ve onlarla yapılabilecek çeşitlemeler . Bir tasarımcının önündeki unsur ve malzeme seçkisiyle karşılaştırıldığında müzisyen az sayıda unsurla çalışır. Ancak yapılabilecek çeşitleme sayısı ayrı bir konudur. Burada, müzik dışı bir örnekle ‘çeşitleme kuralları’ nın temeli kıyaslama için sunuluyor.

Grove Müzik sözlüğü 5 ila 12 adet majör notalarına uyarlanmış ‘çan ile haberleşme ‘ çeşitlemesine örnek:

1 2 3 4 5                    5 4 3 2 1
2 1 4 3 5                    5 3 4 1 2
2 4 1 5 3                    3 5 1 4 2
4 2 5 1 3                   3 1 5 2 4
4 5 2 3 1                    1 3 2 5 4
                                     1 2 3 4 5

12 adet çan ile yapılabilecek çeşitleme sayısının 479,001,600 olduğu belirtiliyor.

Çan ile haberleşme uç noktada bir çeşitleme örneği olarak tüm sanatları basit ama denetlenebilir bir oyunla   birleştiren bir sistem: denetlenebilir çeşitleme zevki. Benzer bir çeşitleme zevkiyle ilgili bilinen bir öykü şöyle: Moğol başkanı Babür Han hastalığı sırasında kendini eğlendirmek için   Türkçe bir beyit bestelemiş, daha sonra onun 504 çeşitlemesini yapmış. Müzik bestesinde de   ‘tema üzerine çeşitleme’ buna yakın bir benzerlik içeriyor: müzik kaynaklarının hızı, ritmi, ses tonu, çalgı ve tınısı tek tek ya da birlikte kullanılarak çeşitleme olanaklarını çoğaltır, dinleyicide hayret ve hayranlık uyandırır. Tema üzerine çeşitleme, sanat alanında ve tasarımda renk ve orantılı boyut   üzerinde uygulanır ama müzikteki zenginliğe ulaşıldığı söylenemez.

Burada tasarımcıların ve müzisyenlerin   benzer ama daha zor algılanan yaratı yeteneğine değinmek gerekiyor: şekil ve zeminin aynı biçimde ve birbirini tamamlar olduğu eserler Kahire’den bir mozaik üzerindeki ‘Allah’ yazısı hem şekil hem de zemin olarak okunuyor, tanrının her yerde olduğunu ifade ediyor. Tasarımın içerdiği ‘beklenti ve hayret’ arasındaki gizli denge ,derin bir estetik etki yaratıyor.

Şiirde ve tasarımda   ölçü güven verir ama ölçüye sıkı sıkıya dayalı pek çok ilginç olmayan işe rastlamak mümkündür Algı ilkelerinden süreklilik ile beklenmedik kesikliğin barışıklık içinde buluşması, bütünü oluşturması, bir çözüm olarak öneriliyor. Çeşitli sanat alanında algılamayı   sağlayan eserin yarattığı ‘etki’ de düğümleniyor sorun.

Temel Etki Unsurları

Bellek ve beklentinin tasarım alanındaki etkisi önemlidir.Müzikte de dokudan örüntüye geçişlerin mimari yapılarda uygulanmasına rastlanıyor.Ancak burada izleyicinin algısal kavrayışına bağlıdır bu unsurların farkına varmak.

Beyin sistemimizde ‘sürekliliği kaydeden’,   ve sadece sürekliliğin kesildiği anda dikkatin uyarılmasını sağlayan bir merkez bulunuyor. Bu ilke , müzikte ‘değişiklik’ olanakları aranarak uygulanıyor: en ilkel ve yapay değişiklik , sesin yükseltilmesinin yarattığı etkidir. Örneğin Haydn’ın Sürpriz Senfonisinde başlangıç ve bitiş akorlarının beklenmedik sertliği en uykucu konser izleyicisini bile uyaracak etkidedir. Etki yaratmak amacıyla abartılı değişikliğe başvurma eğilimi kafa karışıklığı ve huzursuzluk yaratır. Bu nedenle sanat dallarında da süreklilik ve değişikliğin dengeli ölçüde kullanımı algı deneyimini ve berraklığı sağlayacak olan yöntemdir.

Her şekilde eğitim bu tepkiyi önleyebilir. Müzikte veya tasarımda melodi ve örüntüleri fark etmeyi öğrendiğimizde, onların tekrarı ve çeşitlemesi algımızı yönlendirebilir. Ancak çok kolay tanınan melodi ya da örüntüler de kısa zamanda bizi uyarmaz olur , dikkatimiz dağılır, izleyemez oluruz. Tasarım alanında şekil ile zeminin yer değiştirmesiyle uyarılan etkisine müzik bestelerinde rastlanmıyor. Saatin muntazam tık’ları, yağmur sesi, lokomotif sesi duyduğumuzda bu ses sürekliliğini bölme ve akışı biçimlendirerek farklı ritim arayışına girme gereksinimi duyarız. Müzik alanında ise uygulayan sanatçı elindeki notaya göre vurgulama yapar.İşitsel algı sistemine uymaktan başka çözüm görünmüyor.

Müzik algımız, belleğimizde kısa süre içinde tutabileceğimizle kısıtlıdır.Yazılı notayı izleyerek görmek, işiterek algılamaktan daha kolaydır. Bir melodinin tersten çalınışını algılamak kolay değildir Müzik, doğal olarak zamanımızın tüm sanatları asimetrik yapıdadır.

Seslerin Dünyası

Müzikte melodiler, motifler tek başına ya da birlikte bir ‘güç alanı’ oluşturur. Müziğin özelliğini oluşturan ise tonalitedir.Bach, Gluck, Haydn, Mozart, Beethoven, ve Schubert ,yüz yıla sığan kısa süre içinde yaratılarına ilhamı müziğin bu özelliğinde bulmuşlardır.

Batı ‘da tonalite sistemi akustik yasalarına göre düzenlendi Tonalite ile görsel sanatlar arasında benzetme perspektif alanında önerildi.’Perspektifin doğruluğu nesnelerin ufuk çizgisine göre doğru yerleştirilmesinde yatar. Müzik bestesinde , bir tondaki sesler birliği(akor) aynı ses birliği ile sona erer , ve tüm beste içinde öteki ses birlikleri onunla belli bir bağlantı içinde kümelenir ve gelişir.’

Tonik, bir oktavın içindeki notalara uyumudur. Oktav içindeki notalar- do, re, mi, fa, sol, la, si, do, - Son notadan bir önceki notaya baş( ya da yönetici) nota denir. Tonik ile buluşma için, güçlü bir beklenti ve tamamlanma isteği içerir. Burada alfabenin son harfi olan z den önceki y ile bitirmek benzetmesi yapılabilir. Bu konuda Mozart ile ilgili bir öyküye göre, onu yataktan çıkarmanın bir yolunun piyanoda bir parçayı yönetici notaya kadar çalıp bırakmak imiş. Yataktan fırlayıp çalınmayan tonik ( bitişte yer alması gereken) notayı çalarmış.

Schopenhauer’ e göre müzik dünyası Doğa’ ya paralel bir yaratı içeriyor.Ona göre müzik , arzu ile tatmin arasında sürekli gidiş- gelişi simgeliyor.Sonunda tonik’e dönmeden önce sürekli değişik yollar arayışı ile farklı arzu noktaları üretiyor. Bu etkiler , kuşkusuz bizim yer tayini yeteneğimizle ilgili,aynen bizim fiziksel çevremizde düzen arayışımız gibi. ‘Besteci önümüze bütünüyle bir dünya açıyor’ diyor Schopenhauer.         Tonalitenin izleyici üzerindeki etkisini majör ve minör tonlarının özelliğine değinerek şöyle açıklıyor: ‘Ne kadar hayret vericidir ki sadece yarım ton değişikliği , yani majör yerine bir minör yarım sesin girişi, üzerimizde endişe ve tedirginlik yaratıyor, ve majör sesin girişiyle bu etkiden anında kurtuluyoruz.’

Müzik sadece metaforlarla açıklanabiliyor. İngilizce’de ‘major’, Almanca’da Dur’sert, ‘minor’ Almanca’da Moll ‘yumuşak’ anlamını taşıyor. Müzik terminolojisi metaforlarla dolu: yüksek, alçak, keskin, düz, crescendo( yükselerek büyüme), allegro( neşeli) gibi Müzik deyimlerini tasarım alanında da kullananlara rastlanıyor: bir ızgara örüntüsü içeren tasarımda, istenen ‘durak, dinlenme’ özelliği olan kareleri ‘tonik yada ana form’ olarak niteleyen eleştirmen gibi. Algılanan geometrik kurgu, ilk izlenimden etkileniyor, aynen müzik bestesinde açılış akorlarında belirlenen toniğin yarattığı etki gibi..

Bir tasarımcının özgür hayal gücüyle işlediği yaratılarda bizi ilgilendiren   beklenmedik unsurlar içeren ve bizi etkileyen çeşitliliktir, bir müzik parçasında olduğu gibi. Duyularımıza hitabeden denge, ölçek , tanıdık ve tanımadığımız unsurlardır.

20.yy sanat öncülerinden   aynı zamanda müzisyen olan Paul Klee ‘, soyuta yakın resimlerinde, biçimleri örüntü içinde kullanıyor, adlandırıyor, yön veriyor, ölçek ve vurgu çeşitlemesiyle görsel dünyadan unsurlar ekliyordu.(S302,304) Bu resimlerde yön etkisini hissediyoruz.Sanatçı örüntüler yaratabilir ancak bizim beklentilerimizi karşılamakta güçlük çekebilir.

Mozart babasına yazdığı güzel bir mektupta bestelediği 3 piyano konçertosundan söz ederken(1782),’ Çok zor ile çok kolay arasında bir yerdeler.Parlak ve kulağa hoş gelen ama hiç te boş olmayan, zaman zaman sadece uzmanların tatmin olacağı, ama uzman olmayanların bile , nedenini bilmeden, haz duyacağı eserler. Alkışlanmak için     sokaktaki her arabacının söyleyeceği kolaylıkta işler olmalı ya da anlaşılamadığı için hoşa giden türden olmalı’.

Mozart arabacılar için yazmadı.Herkesin beklentisine yanıt verecek basitlikte ya da fazla süslü ,karmaşık işler ilgi çekmez.Ancak anlaşılmasa bile izleyicinin,müziği izleyebilmesi ve tatmin olması olarak anlaşılmalı.

20.yy müziğine yenilik getiren Paul Hindemith, ‘müziği izleme deneyimi’ konusunda   müziği duyularla algılama ölçüsünün kalp atışı ritmi olduğunu öneriyor.

Levi-Strauss ise, müziğe tepkimizin iki kökeni olduğunu, bunların ‘ biolojik nefes alma ritmi ile müzik kültüründen edinilmiş dil ‘ olarak niteliyor.   ‘Müziğin bize tattırdığı duygu bestecinin   kurduğu nota örüntüsünü izleyici beklentisinin altında yada üzerinde olmasına bağlıdır.İzleyici müzik parçasının tümünü tahmin edemez.Bunun iki nedeni, kişisel doğasından kaynaklanan nefes alma sistemine ve eğitim düzeyinden kaynaklanan nota bilgisine bağlıdır.Besteci bizim beklentimizin üzerinde ise tatlı bir düşme hissine kapılırız , dayanma noktamızı beklediğimiz yerde bulamayıp müzik merdiveninden boşluğa   atılmış gibi . Besteci beklentimizin altında ise tam tersine,yeteneğimizin üzerinde bir çabaya zorlar bizi: hareketi bize yaptırır. Ve bu hareketimiz bizim kendi başımıza   yapabileceğimizi sandığımızın daima üzerinde olur. Estetik haz , öngörülemeyen , çok yönlü heyecan , beklentilerin yarattığı hayal kırıklığı ya da tatmininden oluşur ‘

Böylesi bir estetik deneyimin doğuştan yeteneklere bağlı olduğuna inanıyorum. Duyduğumuz tatmini ise, bizi zihinsel, fiziksel, yüzeysel ya da derin gerilimden uzaklaştıran kendi düzen duygumuza borçluyuz.

Algı ve Sanatsal algı

Yazıyı Tavsiye Et ♫

Yorumlar

Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.

Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.