Yazılar

Salzburg'da İzlenimleri: Reinhardt'tan Peter Stein'a...Sayı: 1062 - 08.09.2010

Dünya festivalleriyle çok uzun yıllardır haşır neşir olan ben, bu yıl  Salzburg Festivali'nde, Türkiye'den bir orkestranın ve solistin katılımıyla, sanki kanat takmışçasına dolaşıp durdum.  Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası ve Fazıl Say'ı Salzburg'dan yolcu ettikten sonra ayaklarım yere bastı ve yeniden yeryüzüne döndüm.  

Bugüne dek Salzburg Festivaline beş altı kez gitmiş ve seçimimi hep müzik ve operadan yana yapmıştım. Bu kez sıra tiyatrodaydı.  Nasıl olmasın ki,  40 yıldır izlediğim en başarılı yönetmenlerden,  çağdaş tiyatroya imza atmış  büyük usta Peter Stein'in, Berliner Ensemble ile sahnelediği "Oidipus Kolonos'ta " oyununun dünya prömiyeri  buradaydı!.Üstelik başrolde bir "dev" Klaus Maria Brandauer ile…  Ama önce 90 yıldır  burada sahnelenen, (değişerek sahnelenen)  adeta festivalin  "mührü" haline gelen "Jedermann" oyunundan söz etmeliyim..

Aralıksız 90 yıldır

"Jedermann", (Everyman) herkes demek.  Salzburg festivalinin kurucularından Hugo von Hofmannsthal'in, ortaçağın dinsel ahlak oyunlarından esinlenerek yazdığı  oyun. 1920'de , bir barış projesi olarak bu festivade ilk kez Max Reinhardt  sahneye koyuyor. Öyküsü şöyle:

Salzburg'da tiyatro yok o sıralar. Halk yoksulluktan kırılıyor. Eyalet valisinden kasaba meydanına sahne kurmak için ahşap istiyorlar. Tüm sanatçılar yönetmen  çalgıcılar bedavaya çalışacak. Tüm bilet gelirleri savaş yetimlerine verilecek…  Açılışa bir hafta kala ahşaptan tasarruf için,  sahneyi, Salzburg Katedralinin önüne kurmaya karar veriyorlar. Bu kez de merkezi hükümetten un istiyorlar, oyunu görmeye gelenler aç kalmasın diye… İlk temsil müthiş bir başarı kazanıyor. Ve o gün bugün, tam 90 yıldır  Salzburg Festivalinin Tiyatro bölümünü   "Jedermnann" oyunu açıyor.  (Bu öyküden alınacak dersleri siz okurlara bırakıyorum!) Tiyatro tarihinin en uzun süre aralıksız temsil edilen oyunu diye biliniyor.

Benim izlediğim "Jedermann", son yılların gözde genç yönetmeni Christian Stückl'ün yorumuyla sahnelenen "yeni", "taze",  "genç" ve sonsuz dinamik bir eserdi.

Katedralin erken barok görkemli ön cephesi, dev kemerleri,  işlemeli balkonları, dinsel simgeleri yücelten kabartmaları ve heykelleri , oyunun doğal dekorunu oluşturuyordu.  Oyunun ahlak dersi, "parana, gücüne güvenme, ölüme girerken sadece hayatta yaptıkların önlemlidir" diye özetlenebilir.  Bir çeşit iyilik kötülük hesaplaşması… Zaman zaman bana bizim "Deli Dumrul"u çağrıştırdı…

Kalabalık bir kadro, başarılı oyuncularla sunulan,   karnaval havasına bürünen,  Grotesk'e bol bol yer veren , müzikten yararlanan, ironiyi, mizahı ön plana çıkaran , "ahlak dersini" şekere bulayıp veren, izlemesi çok keyifli bir oyundu.

Yazıyı Tavsiye Et ♫

Yorumlar

Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.

Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.