Yazılar

“Nostaljik” Tarihi Kentler Toplantısı…Sayı: - 17.05.2006

Geçtiğimiz hafta Trabzon’da Tarihi Kentler Birliği toplantıları gerçekleştirildi. Bu toplantılara katılan tarihi kentlerin belediye başkanları, tarih kokan kentlerimizin nasıl zaman içinde tahrip edildiğini vurgulayıp artık tarihi kentlerimizi kurtarmanın zamanının geldiğini dile getirdiler. Bu çerçevede Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanının söylediği şu sözler çok çarpıcıydı ve bir o kadar da önemli: “Tarihi ve doğal güzelliklerimizi tahrip etmek için adeta bir yarış içindeyiz, bu konuda herkes müştereken sorumludur.”

Teknolojinin ileri boyutlarda gelişmesine paralel olarak,  inşaat teknolojisinin ilerlemesi, özellikle 1980’den sonra ülkemizdeki tüm tarihsel birikimi dolaysıyla kentlerimizi olumsuz bir biçimde etkiledi. 1960’larda başlayan köyden kente göç ilerleyen yıllar içinde artarak devam edince kentlerimiz, kentli olmayan halk yığınlarıyla dolmaya başladı. Bundan en çok etkilenen kentlerimiz kuşkusuz İstanbul ve dolaysıyla Anadolu’nun batısındaki kentlerdi. Gecekondulaşma kentleri kemirip bitirdi günümüze değin.

Örnek olarak Trabzon’u ele alırsak otuz beş yıl önce, Boztepe’ye çıkıp baktığınızda yemyeşil bahçelerin arasında bir kanaviçe marifetiyle görünen fazla dejenere olmamış oldukça planlı yerleşim yerleri görürdünüz. Ama şimdi o güzelim bahçelerin yerinde bugün dev binalar yükselmekte. Bugün yine Boztepe’ye çıkıp baktığınızda sadece Meydan parkını, Ataparkı ve Aşıklar parkının olduğu alanlarda öbek öbek ağaçları görürsünüz. Kentin geri kalmış bölümü ise sanki üzerine kireç atılmış gibi son derece çirkin bir manzara arz etmektedir.

Oysa 1937 yılında Trabzon'un şehir planını ya da kent yerleşim planını yapan Alman mimar Lambert, şehir planını yaptıktan sonra bazı tavsiyelerde bulunmuş ve şöyle demiştir özetle: “Sakın kentinizi yıkmayın, benim yaptığım şehir planına sadık kalın, yeşil alanlarınızı yok etmeden şehri güneye doğru genişleterek, yani şehrin güneyinde yeni imar alanları açarak şehri güneye doğru genişletin. Eski şehre dokunmayın. Göreceksiniz ki, bu tarihi kent ilerleyen yıllar içinde dünyanın en güzel kentlerinden birisi olarak bir açık hava müzesi ve bir turizm cenneti olacaktır. Bunu değerlendirin.”

Oysa biz zaman içinde bırakın şehri güneye genişletmeyi, yeni imar alanları açmayı, kentin o güzelim binalarını yıkıp yerine eğri büğrü, sadece parasal çıkarlarımızı düşündüğümüz binalar yaptık. Şehrin siluetini bozduk. Bununla da yetinmedik, şehre yeni arterler kazandırmak yerine bu şehirde yaşayamayacak kadar çok nüfusu bu şehre sıkıştırdık. Sonuçta (özellikle) son yirmi beş yıl içinde Trabzon’u kaybettik.

Buraya kadar anlattıklarım sadece Trabzon’un kaderi değildi kuşkusuz. Anadolu’da birçok tarihsel kent ve kasaba betonlaşmadan nasibini aldı. 1980 yılından sonra ülkemizin sosyal ve siyasi hayatında yaşanan hızlı değişim, yeni müteahhitler yarattı ve bu müteahhitler teknolojinin de sağladığı imkânlarla hiçbir kural tanımaksızın kentlerin ve kasabaların tarihsel birikimini yok ettiler.

Konfüçyüs’ün dediği gibi bir ülkenin sosyal, siyasi ve ekonomik yaşamında bozulma başlamışsa bundan ilk etkilenen şey müziktir.

İşte müziğiniz olmadığı zaman tüm güzellikleri dolaysıyla estetiğinizi ve inceliklerinizi kaybedip, bir inşaat mühendisi arkadaşımın dediği gibi beyinlerimizi bile beton haline çevirebiliyoruz. Bence sorun burada yatmaktadır.

Şimdi Avrupa Birliği bastırınca kalkıp Tarihi Kentler Birliği toplantıları düzenliyoruz tarihin yaşamadığı kentlerimizde…

Bu ne acı bir durumdur. Bilmem daha fazlasını anlatmama gerek var mı?

Ve sevgili dostlar bence bu toplantılar Tarihi Kentler Birliği toplantıları değil, olsa olsa Nostaljik Tarihi Kentler Birliği toplantıları olur ancak…

Bir düşünün bakalım, haklı değil miyim?


Müfit Semih Baylan
Editör

Yazıyı Tavsiye Et ♫

Yorumlar

Bu yazıya 1 yorum yapılmış.

Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.