Yazılar

Türkü ve Hikmet...Sayı: 1530 - 11.03.2013

Anadolu, hiç şüphesiz ses ve melodi açısından dünyanın en zengin coğrafyasıdır. Hangi şehrine, hangi kasabasına giderseniz gidin, kendine has melodiler, ezgiler duyarsınız. Bir şehrinin bir mahallesinde bağlama başka bir üslûbla çalınır, başka bir mahallesinde başka bir üslûbla. Her şehrin tarzı başkadır, havası başkadır, ifadesi başkadır. Bütün bu ezgilerin, türkülerin her birinin farklı hikâyeleri vardır, her biri birbirinden güzeldir. Dinledikçe dinleyesi gelir insanın. Böylesine ses ve ezgi zenginliğini dünyanın başka bir yerinde bulmak gerçekten mümkün değildir. Sadece ezgi açısından değil, enstrüman açısından da müthiş bir zenginliğe sahiptir Anadolu. Her bölgenin kendine has türküleri olduğu gibi, enstrümanları da vardır. Belki doğu coğrafyasında ve özellikle Azerbaycan'da bir ezgi (ve enstrüman) zenginliğinden sözedilebilir. Ama bütün doğu coğrafyasının ezgi zenginliği, Anadolu'nun zenginliğinin yanında oldukça fakir kalacaktır. Çünkü Anadolu birçok kültür ve medeniyetin izlerini taşıdığı gibi, değişik medeniyetlerden gelip Anadolu'ya yerleşen değişik ırk ve renklerden insanların kültürleriyle beslenen bir coğrafyadır. Bu tecrübe, Anadolu müziğini zenginleştiren önemli bir cevherdir.

Ben Anadolu insanını, her şeye rağmen dünyanın en özgür insanı olarak kabul ediyorum. Türkülerdeki ve ezgilerdeki zenginlik ve çeşitlilik, bu ezgi ve türküleri yakan her ozanın ve o ozanın birlikte yaşadığı insanların özgürlüğünün göstergesidir. Ezgi ve türkü zenginliği, ancak özgür insanların ortaya koyabileceği bir zenginlik türüdür bence. Yaşadığı zorluklara rağmen sabrını, yaşama sevincini kaybetmeyen, aza kanaat edip şükreden, tevâzû sahibi, hikmetten nasibini almış insandır Anadolu insanı. Ona bu özgürlüğü, bilgeliği, tevâzûu kazandıran, onu kanaatkâr kılan en önemli değerlerden biri de bence o muazzam tecrübesinin üzerine gelen ve bu tecrübeyle kaynaşan İslâm inancıdır. Şahsî gözlem ve kanaatlerime göre dünyada İslâmiyet'i en i'tidalli yaşayan Müslüman profili, Anadolu insanıdır (veya yakın zamanlara kadar öyleydi). İlim, irfan ve hikmet dîni olan İslâmiyet, Anadolu insanının hayat felsefesini değiştirmiş, Allah'a olan temiz imanı onun hikmete olan ilgisini de artırmıştır. Anadolu insanının hayatının her ayrıntısında hikmetten yansımalar görmek mümkündür. Hikmetle olan bu saf irtibatını türkülerine yansıtmıştır Anadolu insanı. Onun için bir türkü dinlediğinizde değme şâirlere taş çıkartacak müthiş sözler duyarsınız. Anadolu türküleri, genellikle hikmet ehlinin ifadeleridir. Bedri Rahmi Eyüboğlu gibi bir şahsiyetin köy türküsü duyduğunda şâirliğinden utanmasına sebeb olan şey, türküyü yakanın hikmetle, irfanla olan irtibatı ve bu irtibatın türkü diliyle ifadesinden başka hiçbir şey değildir. Yoksa okuma yazma dahî bilmeyen bir insan bu derinlikli sözleri nasıl söyleyebilir ? Anadolu tasavvufunun, ilim, hilm, hikmet ve irfanın şekillendirdiği hayat, türküyü çalıp söylenen bir form olmaktan çıkarmış ve ona derinlik kazandırmıştır. İçine muhakkak bütün Rumeli'yi, Trakya'yı da alan ve Anadolu'yla bütünleşen coğrafyamızın insanı, tasavvufla, ilm, hilm, hikmet ve irfanla yoğurulmuş bir akla ve kalbe sahiptir. Yaktıkları türküler de, Belgrad'dan, Selânik'ten Kars'a, Iğdır'a, Hakkari'ye kadar bütün bu geniş topraklar üzerinde yaşamış ve yaşamakta olan insanımızın hikmetle yoğurulmuş kalplerinin ifadesidir.  

Ancak, tehlikeli bir gidişât vardır… türküler özündeki hikmetten uzaklaşmakta, samimi duyguları ifade etmemektedir. Çünkü insanımız hikmeti kaybetmektedir. Hikmetten uzaklaşıp onu kaybettikçe, ürettiği her şey anlamını kaybetmektedir. 

Yazıyı Tavsiye Et ♫

Yorumlar

Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.

Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.