Yazılar

Aşk, hürriyettir… Mevlevî mûsikîsi aşkın ve hürriyetin mûsikîsidirSayı: 1537 - 29.04.2013

Aşk, hürriyettir Mevlânâ'ya göre. Aşk olmadan hürriyet olmaz. Âşık, hür kimsedir.

'Bağı çöz, hür ol ey oğul, niceye bir gümüşe, altına bağlanacaksın /Denizi bir testiye döksen ne kadar alır ? Bir günlük su ancak. / Harislerin göz testleri dolmadı gitti; / sedef, elde ettiğini yeter bulmadıkça inciyle dolmadı. / Kimin elbisesi bir aşk yüzünden yırtıldıysa; hırstan, ayıptan tamamen arındı o.'

Mesnevî'nin hürriyet ile ilgili olan 19-22. beytlerini Abdülkadir Gölpınarlı şöyle şerhediyor:

'Hürriyet, dünya ve ahiret, madde ve mânâ kayıtlarından kurtulmak, benlik ve bencillikten halâs olmaktır. Yalnız dünya kayıtlarından kurtulmayı, işten güçten, çalışmaktan, kazanmaktan vazgeçmek, ahiret kayıtlarından kurtulmayı da ibadetten, sevap ümidinden geçmek gibi ters bir anlayışla anlamamak gerekir. Dünyadan kurtulmak, hırstan, nefsin dileklerinden halâs olmak, ahiret kayıtlarından kurtulmak da kulluğu Allah rızası için yapmak, emre, emir olduğu için uymak; nehyden, nehyedildiği için çekinmek, dünya dolusu mala mülke sahip olsa bile malı mülkü kendine kul etmek, onlara kul olmamaktır. Kur'an-ı Mecîd'de, Ensar hakkında; 'Ve onların göçmesinden önce yurtlarını hazırlayıp orasını bir iman konağı haline getirenlere ve yurtlarına göçenleri sevenlere, onlara verilen şeylere karşı gönüllerinde bir ihtiyaç, bir istek duymayanlara, ihtiyaçları olsa bile onları kendilerinden üstün tutanlara gelince: Kim nefsinin hırsından, kıskançlık ve nekesliğinden geçerse gerçekten de o çeşit kimselerdir kurtulanların, muratlarına erenlerin ta kendileri' buyurulmaktadır. (Haşr Sûresi, 9. ayet). Hırstan, bencillikten kurtulmak ise, Mevlânâ'ya göre ancak gerçek aşkla mümkündür.'

Aşk, maddeten ve mânen tam gelişmiş –ki bu yola gönül vermiş kişinin en büyük emelidir– kimselerin hayatî bir güç ve huzur kaynağıdır. Bu mertebedeki aşk, her şeyin özüdür (hürriyetin de). Bir sûfî için Yaradan, sevilecek yegâne varlık; Cânân, en güzel varlık, aşkın ruha erişmek için ulaşılacak olan makamdır ve ona ulaşmak için sonsuz bir istek duyar. Gerçekte, ruhu kendisine cebrî bir câzibe ile çeken yegâne sevilen (mâşuk), bunu eşsiz aşkı ve güzelliği ile yapar. Mesnevî'nin diğer bölümlerinde aşk ve hürriyet arasındaki ilişki vurgulanır. Meselâ beşinci ciltte Mevlânâ, aşkını sadakatle sevdiğine sunup çaresizlik içinde kalmışken, yapabileceği herhangi bir hizmet olup olmadığını soran bir aşktan bahseder. Bunun üzerine sevilen cevap verir: 'Her şeyi yaptın ama, bir şeyi eksik bıraktın: Benliğinden vazgeçmek, benliğini öldürmek. Kök yerine dallarla uğraşıyorsun. Hâlen hayattasın, benliğinde yaşıyorsun. Gel, eğer hayatını ortaya koyan bir âşık isen, öl. Öl ve onun külliyetinde hayat bul.'

Gerçek anlamda hürriyetin mûsikî ile, özellikle de 'aşk' üzerine tesis edildiğini düşündüğümüz ve ileri sürdüğümüz Mevlevî mûsikîsi ile ne alâkası olabilir ? Şöyle düşünebiliriz: Mevlânâ'ya göre hürriyet ancak gerçek aşkla ve aşk da ancak gerçek mânâda hürriyetle mümkündür. Bütün bağlardan kurtularak aşk mertebesine ve böylece hürriyete kavuşan bir insanın yapmış olduğu mûsikî de, gerçek anlamda aşkın, hürriyetin ifadesi olan bir mûsikîdir ve Allah'tan başkası için yapılmış olması da mümkün değildir. Çünkü bu hürriyeti ancak onun sayesinde elde edebilmektedir insan. Mevlevî mûsikîsi, gerçek anlamda aşkın ve hürriyetin mûsikîsidir.

Yazıyı Tavsiye Et ♫

Yorumlar

Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.

Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.