Yazılar

Sanatçı mı mukallid mi ?Sayı: 1545 - 24.06.2013

Dünyanın bütün köklü kültür ve medeniyetlerinde sanat ve sanatçılık için kabiliyet hiç kuşkusuz önemli bir kriterdir. Ama ne yazık ki yüzünü Batı'ya çevirmiş ve 'Batılılaşacağız' diye kendini yırtan bizim ülkemizde özellikle Cumhuriyet sonrası resmî Batılılaşma ile birlikte sanat sadece belli bir elitin ipoteği altına girdi ve kabiliyet bir kriter olmaktan –neredeyse- çıktı, onun yerine referans kriter olmaya başladı. Sanat belli bir sınıfın hizmet ve kontrolüne girdi, halkına yabancılaştı, halkın değerleri sanat yoluyla rencide edildi hatta yok sayıldı. Batı'nın oyunları sahnelendi, müzikleri çalındı, sanat eserleri sergilendi. Dolayısıyla yerlilik gelişmedi ve Batı'nın sanat değerleri taklid edilmeye başlandı. Bu yüzdendir ki özellikle Cumhuriyet'ten sonra yerleşen 'Sanatın en güzeli Batı'da yapılır' anlayışı, bizde sanatçıdan çok 'mukkalid' yetiştirdi. Sanatın her alanında Batı'yı taklid eden bu mukallidler, sınırlı kabiliyetlerine rağmen her zaman toplumun ilerisinde görüldü ve halkın da böyle görmesi sağlandı. Yönetmenimiz Batılı bir yönetmeni, romancımız batılı bir romancıyı, müzisyenimiz batılı bir müzisyeni taklid etti.

Elbette sanatçı, sıradan bir insandan donanım ve kabiliyetler açısından ileride olmalıdır, ama 'sanatçılık' referansla elde edilen bir şey haline geldiğinden olsa gerek, referansı kuvvetli ama kabiliyeti yetersiz ve kifayetsiz biri, sanatçı diye tanıtıldı… ortaya koyduğu hiçbir özgün ve sanat değeri olmayan ürünleri de yüksek sanat eseri diye sunuldu. Daha da ileri gidilerek, bu sıradan ve herkeste varolan kabiliyetlere sahip sözde sanatçı profili abartıldı ve adeta kutsallaştırıldı. Ama norm olarak Batılı sanatçı örnek alındığı için, bu ülkenin sanatçı diye yetiştirilip ortalığa salıverilen tipleri, dünya sanat klasmanında hep son sıralarda yer aldı. Eğer bu sanatçılar içinde Türkiye'yi… kendi ülkesini eleştirenler varsa, ancak bu şartla dünya medyasının ilgisini çektiler ve ödüllendirildiler.

Müziği, tiyatrosu, sineması, resmi, heykeli ve edebiyatı ile bu ülkede sanat, 'yerli' olma özelliğini kaybetmiştir ve kaybetmeye devam etmektedir. 'Sanatçı' ilan edilmek için bir batılı sanatçıyı taklid etmenin, bir batılı yazarın yazdığını oynamanın yeterli olduğu bu yapı içinde gerçek sanatçı olmak için çabalamaya gerek yoktur, iyi bir mukallid olmak yeterlidir ve bizdeki sanatçı profili ancak bunu yapabilecek formatta yetiştirilmiştir. Türkiye'de sanatçı, devrimci ve tabu yıkıcısı pozları takınır ama kendisi birtakım tabularla sarmalanmıştır. Batılı sanatçının kendi toplumunu dönüştürmek konusunda gösterdiği yüksek çaba ve başarıyı, sanki bu işi kendisi başarmış gibi alıp kullanır ve referans olarak gösterir. Bu yaptığı görgüsüzlüğü de çağdaş bir sanatçı davranışı olarak sunar.

Sanat, yerelden evrensele açılır, ancak ülkemizde bu ağır yükü omuzlayacak sanatçı –birkaç kişi dışında- hemen hemen yok gibidir. Çünkü 'mukkalid', bu ağır yükü yüklenecek sıklette değildir. Durum böyle olunca, bu mukallidlere 'sanatçı' dememiz mümkün müdür ? Mukallide sanatçı demek gerçek sanatçıya haksızlık olmaz mı ? Hayatı taklid etmek ve kendisine verilen 'rolü' oynamakla geçen birinin attığı slogan ve yaptığı yürüyüş de kendisine 'verilen' rolü oynamak gibi bir eylemden öteye gidebilir mi ?

Yazıyı Tavsiye Et ♫

Yorumlar

Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.

Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.