Yazılar

Flamenko, dans, Gazze ve Ayhan Baran...Sayı: 1595 - 31.07.2014

Akşamı bekliyor ve Flamenko ezgilerini, sahnenin ahşap tabanını döven dansçı ayakların çıkardığı sesleri hayal ediyordum. Günlerdir izlemek için sabırsızlandığım gösterinin iptal edilip edilmeyeceği sorusuna nasıl bir yanıt geleceğini düşünüyordum bir yandan da.

Gazze’de çoluk çocuk yüzlerce kişinin ölüme yürümesinin ardından Türkiye’de ulusal yas ilan edilmiş ve buna bağlı olarak pek çok sanat etkinliği ertelenmişti. İspanyol yönetmen, yapımcı, senarist, aktör, oyuncu Carlos Saura’nın yönettiği, 12. Uluslararası Bodrum Bale Festivali’nin programında yer alan “Flamenco Hoy” da onların akıbetine uğrayabilirdi. Kararı, Kültür Bakanı’nın o sırada henüz görevinden almadığı Devlet Opera ve Balesi eski Müdürü Rengim Gökmen verecekti. Ancak Gökmen tam da “Flamenco Hoy”un Bodrum Kalesi’nde sahneleneceği 23 Temmuz günü Bodrum’dan Ankara’ya çağrıldı. Akşama doğru, Devlet Opera ve Balesi’nin kapanıp yerine Türkiye Sanat Kurumu (TÜSAK) adlı bir komisyon kurulmasına karşı çıktığı, bu konuda hükümetten farklı düşündüğü için Gökmen’in görevden alındığını öğrendik. TÜSAK’ın seçeceği projelere devlet desteği verilmesini öngören tasarının Türkiye’de opera ve baleyi bitireceğini yıllardır hemen hemen tüm sanatçılar ifade ediyordu hâlbuki. Bu üzücü haberden önce ise “Flamenco Hoy”un iptal edilmediğini duymuştuk.

23 Temmuz akşamı Bodrum Kalesi, denizden gelen ılık rüzgârların gezinti alanıydı. Gösteriye o kadar çok ilgi vardı ki, seyirci sıralarının yanına ve localara ek sandalyeler yerleştirilmişti. Işıklar söndü ve dansçılardan evvel sahneye çıkan iki kişi, müzik ile dansın insana dair acıları aktaran en etkili araçlardan biri olduğunu anımsatan kısa bir konuşma yaptı. İspanyol dansçı grubu temsilcisinin kendi dilinde Gazze için söylediklerini koro sanatçısı Başak Narin, İngilizce ve Türkçe tekrarladı. Gazze’de ölenler için bir dakikalık saygı duruşunun ardından ise “Flamenco Hoy” başladı.

Müzik salt eğlence aracı değil, tabii ki. Şarkılar ve adımlar, yılların, yaşananların, deneyimlerin, duyguların içinden süzülüp gelen ışık gibi. Koreografisini Rafael Estévez ile Valeriano Panos’un yaptığı “Flamenco Hoy” da bu tanıma uyuyor. 19. yüzyılda, İspanya’nın güneyindeki Endülüs’te ortaya çıkan Flamenko’nun öyküler, duygular, acılarla dolu dünyasına tutulan büyük bir aynayı andırıyor. İspanyolların, Yahudilerin, Romanların, Arapların yaşadığı bereketli bir coğrafyada doğan Flamenko’yu cazla buluşturuyor. Uluslararası Bodrum Bale Festivali’nin sanat yönetmeni, dansçı Zeynep Sunal, “Flamenco Hoy”un DVD’sini izlemiş ve gösterileriyle aynı adı taşıyan topluluğu Bodrum’a davet etmek istemiş. Temsilden sonra “İyi ki istemiş” dedik. Çünkü hem müzisyenleri hem de dansçılarıyla akıllarımızda yer etti “Flamenco Hoy”.

Ertesi gün kötü bir haber almasaydık Flamenko şarkıları ile adım sesleri, uzun süre daha günümüzü renklendirmeye devam edecekti. Ancak ölümden duyulan acı, tüm renkleri siyah bulutların altına hapsediyor. 24 Temmuz’da, Türkiye ve dünyanın en önemli seslerinden bas Ayhan Baran’ın vefat ettiğini öğrendikten sonra böyle hissettim. Evet, 1929 doğumlu Ayhan Baran’ın yaşı bir hayli ilerlemişti ve neredeyse bir senedir hastaneydi ama tüm bunlar, ölümün peşi sıra gelen karanlığı dağıtmaya yetmiyor.

Hatırlar mısınız bilmem, yıllar evvel Devlet Opera ve Balesi Başrejisörü Yekta Kara’nın Cahit Şaher ile birlikte sunduğu “Bir Ateştir Opera” adlı bir televizyon programı vardı. TRT’de gösterilen programın her bölümünde bir klip yayınlanırdı. Onlardan birinde Ayhan Baran oynamış ve Charles Gounod’nun “Faust” adlı eserinden Mephistopheles’in meşhur aryasını söylemişti. Sanatçının o klipteki hâli ve olağanüstü sesi hâlâ kulaklarımda. Onu şarkı söylerken anımsayacağım. Aradan uzun seneler geçtikten sonra bile hayatımıza kattığı güzel seslerden dolayı ona minnettar olacağım.

Fotoğraf: Halit Kıvanç, devlet operasının ünlü bası Ayhan Baran ile mülakat yapıyor. Baran, 1963'te Londra'daki Wigmore Hall'da bir resital vermişti.

Yazıyı Tavsiye Et ♫

Yorumlar

Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.

Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.