Yazılar

Rebecca Clark'ın Hayatı ve MüziğiSayı: 1655 - 12.05.2016

Hem İngiltere hem de Amerika vatandaşı olan Rebecca Clarke 1886 yılında Amerikalı bir babanın ve Alman bir annenin çocuğu olarak  İngiltere’nin Harrow kasabasında dünyaya gelmiştir. Müzik eğitimine Kraliyet Müzik Koleji’nde keman ile başlamıştır. Armoni öğretmeninin kendi Stradivarius kemanını ona armağan etmesi ve ardından gelen evlilik teklifi üzerine babası Rebecca Clarke’ı okuldan almıştır. 1915 yılında okuldan ayrılan R.Clarke 1917 okula tekrar kabul edilmiştir.

Bestecilik çalışmalarına, ilk kadın öğrencilerinden birisi olduğu  Sir Charles Villiers Stanford ile başlamıştır. Stanford’un ara partinin önemini kavrayabilmesi açısından viyolaya geçmesini önermesiyle kemandan viyolaya geçmeye karar vermiş ve dönemin en ünlü viyolacısı olan Lionel Tertis ile çalışma imkânı bulmuştur.

Ardından performans kariyerine başlayan Rebecca Clarke, çellist May Mukle’ın da yer aldığı piyanolu dörtlü olan English Ensemble’ı kurmuştur ve bu grup ile turneler gerçekleştirmiştir. Çalıştığı diğer  oda müziği gruplarının ve müzisyenlerin arasında D’Aranyi Sisters, piyanist Kathleen Long, çellist Gullemina Suggia’nın da bulunduğu sadece kadınlardan oluşan piyanolu dörtlü de vardır.

Rebecca Clarke genellikle kendisinin de yer alabildiği küçük müzik toplulukları için (piyanolu üçlü trio, ikili duo, ve dörtlüler quartett gibi) besteler yapmıştır. Ancak bu çalışmalarının çoğu basılmamıştır.

1920’li ve 1930’lu yıllarda viyola çalmaya devam etmiş fakat çok az beste yapmıştır. Bunun en büyük nedeninin kadının toplumdaki rolünün olduğunu ve bu yüzden besteci olarak yeterli desteği görmediğini düşünmüştür.

Rebecca Clarke, profesyonel bir viyola sanatçısı olduğu için eserlerinde de viyolayı ön plana çıkarmış ve viyolanın tüm olanaklarını kullanmıştır.

Rebecca Clarke’ın viyola ve (viyolanın da yer aldığı) oda müziği için bestelediği eserleri şunlardır:

Lullaby (viyola ve piyano için)

Lullaby on an Ancient Irish Tune  (viyola ve piyano için)

2 Pieces Lullaby,Grotesque (viyola ve çello için)

Morpheus (viyola ve piyano için)

Lullaby (viyola ve piyano için)

Sonat (viyola ve piyano için)

Chinese Puzzle (keman ya da viyola ve piyano için)

Chinese Puzzle (keman,flüt,viyola ve çello için)

Comodo et amabile (2 keman, viyola ve çello için

Poem (2 keman, viyola ve çello için )

Combined Carols (2 keman, viyola ve çello için )

Passacaglia on an Old English Tune in C minor (viyola ve piyano için)

Prelude, Allegro and Pastorale (viyola ve klarnet için)

Dumka (keman, viyola ve piyano için)

I'll Bid My Heart Be Still (Old Scottish Border Melody) (viyola ve piyano için)

Rebecca Clarke’ın müziğinde Debussy’nin izlenimci müziği, zengin dokusu ve modern armonik kombinasyonlarının etkisi görülmektedir. Bestecinin Viyola Sonatı ve Piyano Üçlüsü post-Romantik sonat formunun çok güçlü örneklerindendir.

Bestecilik kariyerinin bitimine yakın dönem olan 1939-1942 yılları, müziksel eserlerinde kullandığı motiflerde neoklasik etkilerin daha az hissedildiği açık bir üslup geliştirdiği dönemdir.

Katı biçimde dinsiz olarak yetiştirilmesine rağmen, 1920 yılında üzerinde çalışmış olduğu ilahi uyarlamaları, batı dini ve Hristiyanlık’la bir süre ilgilendiğine işaret eder.

Eserleri hep kısa oda müziği parçaları ve şarkılardan oluşmuştur. Yeteneğine rağmen hiçbir zaman senfonik boyutta eserler bestelememiştir.

Rebecca Clarke ilk eserlerini salon müziği türünde bestelemiştir, ancak daha sonraki çalışmalarını Büyük Britanya’nın resmi şairi olan John Masefield, William Butler Yeast’ten ve geleneksel Çin edebiyatından aldığı klasik metinlere müzik yazarak devam ettirmiştir.





Rebecca Clarke’ın  Viyola – Piyano Sonatı

Rebecca Clarke, viyola piyano için bestelediği sonatına 1919 yılında, 33 yaşındayken başlamıştır. Bu sonatı besteleme aşamasını, komşusu ve aynı zamanda piyanist ve oda müziği yorumcusu olan Elizabeth Sprague Coolidge’nin sponsorluğunda düzenlenen ve on bin dolarlık ödülün verileceği bir beste yarışması için hızlandırmıştır ve 1919 yılının yazında tamamlamıştır. Rebecca Clarke yarışmaya takma ad ile katılmıştır. Dünyanın birçok yerinden yarışmaya katılan 73 yarışmacının içinden Rebecca Clarke’ın viyola-piyano sonatı ve Ernest Bloch’un viyola-piyano sonatı finalde eşit miktarda oy almıştır. Bu durum karşısında birinciyi belirleyecek oyu kullanması için Elizabeth Sprague Coolidge çağırılmıştır. Bayan Coolidge’in oyu ile Ernest Bloch’un eseri birincilik kazanmıştır. Yarışmanın kurallarına göre sadece birincinin zarfının açılması gerekirken, eşit oyun alınması nedeniyle iki zarf birden açılmıştır. Ancak rivayete göre, Bayan Coolidge, komşusu olduğu için Rebecca Clarke’ı kayırdığı düşüncesinden sakınmak ve yarışmanın namını korumak için oyunu bu yönde kullanmıştır.

Bu olaylardan sonra bazı müzik yazarları “Clarke” adının Bloch’un takma adı olduğunu iddia etmişlerdir. Bir kadının böyle bir beste yapamayacağı düşüncesiyle, eserin yazım aşamasında Rebecca Clarke’ın içlerinde Bloch’un da olduğu başka bestecilerden yardım aldığı da iddia edilmiştir. Fakat sonat bir şekilde kabul görmüştür ve 1919 yılında viyolacı Louis Bailly ve şef Harold Bauer tarafından Amerika’da Berkshire Festivalinde ilk seslendirilişi gerçekleşmiştir.

Sonatın orkestra eşlikli versiyonu da bulunmaktadır. Besteci ve akademisyen olan Ruth Lomon tarafından yapılan orkestrasyon eşliğinde 2007 yılında viyolacı Peter Sulski tarafından Worcester Collegium Orkestra’sı tarafından ilk seslendirilişi yapılmıştır.

Eser üç bölümden oluşmaktadır ve yaklaşık olarak 25 dakika sürmektedir. Bölümler Impetuoso, Vivace ve Adagio’dur.

Rebecca Clarke viyola-piyano sonatını, Fransız şair Alfred de Musset’in La Nuit de mai (Mayıs Gecesi) (1855) şiirinden alıntı yaparak bestelemiştir. R.Clarke bu bestesini “duygusal bir yoğunluğa sahip ve ruhsal bir karakteri var” şeklinde tanımlamıştır.

Poète, prends ton luth; le vin de la
jeunesse
Fermente cette nuit dans les
veines de Dieu.

Poet, take up your lute;
the wine of youth is tonight
fermenting in the veins
of God.

Şair lutunu al; gençlik şarabı bu gece,
Tanrı’nın damarlarında fermante oluyor.

Bu sonatta Debussy’nin tüm tonlardaki gam ve mod kullanımları, Ravel’e benzeyen izlenimcilik, sık görülen romantik tempo değişiklikleri ve yoğun ses gibi diğer 20. Yüzyıl bestecilerinin etkilerini açıkça görebiliriz.

Impetuoso başlıklı ilk bölüm, mi minör tonunda, 4/4’lük ve Sonat Allgrosu formunda yazılmıştır. Viyolanın, bölümün ateşli çizgisini belirleyecek nitelikte parlak ve cesur bir doğaçlama solosu ile başlar. Bölüm boyunca tekrarlanan ve yükselen bir tema vardır. Piyano çalkantılı bir eşlik ile poco agitato kısmında viyolaya katılır. Ardından daha yumuşak ve sakin bir kısım gelir. Tekrar gelen poco agitato (daha az heyecanlı) melodiyi bu sefer kromatik bir çıkışla appasionato (tutkulu) kodaya ulaştırır.

İkinci bölüm olan Vivace, piyano ve viyola tekniğini geniş yelpazede tutan çivili ve oyuncu bir Scherzo havasındadır. Sürdinin kullanımı, sağ ve sol pizzicatosu (teli parmak ile çekerek çalma), yanlış ve doğal armonik yapı, barriolage kullanımı ( açık tel ile birlikte aynı sesin bir üst telde basılarak iki aynı sesin birlikte çalınması) ve piyano glisssando’su ile efektlerin çokça kullanıldığı bir bölümdür.

Appasionato başlıklı üçüncü bölüm duygusal bir bölümdür. Piyanonun sol elinde başlayan çarpıcı melodi sonrasında viyola ile birleşir. Alçalarak varılan sessizliğe, viyola ve piyanonun beraber çaldıkları ünison (aynı sesler ile)  sesler ile ulaşılır. Piyanonun üçlüleri viyola ile birlikte su üzerindeki dalgalar gibi narince yüzüyor gibi duyulur. Ritmik olarak 6/8 lik ve 3/4’lüğün üstü üste geldiği izlenimi veren poliritmik bir yapısı vardır ve bu nedenle karmaşık bir yapıya sahiptir. Piyanonun sol el partisinde  gelen beşliler ile Debussy etkisini bu bölümde de hissettirir.

Arş.Gör.Cansu YILMAZ



Notalara ulaşmak için:

Viyola Partisi:

http://petruccilibrary.us/Scores/scores/Clarke_Rebecca_1979/Clarke%20-%20Viola%20Sonata%20-%20Viola.pdf

Piyano Partisi:

http://petruccilibrary.us/Scores/scores/Clarke_Rebecca_1979/Clarke%20-%20Viola%20Sonata.pdf



Kaynakça:

https://jesswyatt.files.wordpress.com/2012/02/programme-notes-from-lunchtime-recital-1-2-12.pdf

İrkin Aktüze- Müziği Okumak

http://www.rebeccaclarke.org/

https://en.wikipedia.org/wiki/Rebecca_Clarke_(composer)

Yazıyı Tavsiye Et ♫

Yorumlar

Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.

Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.