Yazılar

AKP’nin sanatla barışması mı? Yoksa tersi mi? Ya da başka ne? Vesaire.... (1)Sayı: 1711 - 22.01.2019

Cevabını aramamız gereken asıl soruların başlıktakiler olduğu pek yakında görülecek, çünkü Partili Cumhurbaşkanı ile başka sanatçıların arasındaki ilişkiler, hatta sanat kurumu yöneticilerinin (yine sanatçı) ve Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası gibi özerk kurumlarının kadrolarındaki sanatçı gruplarının ilişkileri de kamuoyu önünde sergilenmeye başlayacak. Bu "normalleşme" sürecinin gerekliliği ve sürecin nasıl yönetildiği, hangi adımının hangi tarafın lehine geliştiği, bütün bunların hangi açıdan ülke ve siyaset, rejim meselesi sayılacağı gibi çok daha önemli konular, o zaman tartışılmaya başlanacak.

Olayın neresi ülke meselesi? Bunca abartı ve patırtı arasında o gözden kaçmış. Bir bardak suda kopartılan fırtınaların ve karşılıklı suçlamaların yüzeyselliği, genel ve temel meselelerin farkında bile olunmadığının göstergesi. Bu hiç iyi bir başlangıç olmadı "aydın" kesim açısından.

Artık uçan kuşun duyduğu büyük olay (?!), ünlü piyanistimiz Fazıl Say ile Partili Cumhurbaşkanı RTE'nin yıllar sonra ilişkilerini normalleştirmesi. Olay yorumu hakkında sağda solda yazanlar hatta sanat camiası çatışınca, D. Bahçeli bile müzik eleştirmeni gibi bir yorum yapınca, iki çift laf etmek hepimize farz oldu, istesek de istemesek de. (Bahçeli, RTE'nin bu hareketini desteklerken bir yandan iğnelemeyi veya akıl vermeyi -artık niyeti hangisi ise- ihmal etmemiş, Tuluyhan Uğurlu"nun konserine de gitmesini tavsiye etmiş. "Piyanist / besteci dahi" olarak tanıtılan, geçmişte Fazıl Say'a haddini bildirmeye kalkışmış olan bu piyanistimiz, mistik konserleri ile sağ kesimin ve New Age grupların gözüne ve ruhuna hitap ediyor, yeri zamanı gelince Atatürk temasıyla da müzik yapıyor. İktidar tarafından "yerli ve milli piyanist" olarak pazarlanırsa pek şaşırmam.)

R.T. Erdoğan ile araları son yıllarda o kadar bozuktu ki, Fazıl Say devlet orkestralarının konser programına solist olarak alınamıyordu, ülkesindeki hayranlarıyla orkestra eşlikli konserlerde buluşamıyordu. Bir yandan da hakkında açılan siyasi davalarla her açıdan yıpranıyordu, meslektaş çatışmaları ve dost kazıkları dahil...

R.T. Erdoğan ise, siyasetçilerin ve gazetecilerin ardından sanatçı kesimin de önemli isimleri aleyhine açılan siyasi davalarla fazla eleştiri alıp yıpranmıştı. Muhaliflerine karşı sertliği artık dış siyasette ayağına takılacak boyuta erişmiş, Batının ünlü siyasi dergileri "yüzyılın diktatörleri" arasında onu kapak yaparken bu abartılı baskı siyasetini kanıt olarak göstermişti. Hem, seçim de yakındı, parti örgütü propaganda malzemesi bulamamaktan ve toplumdaki kutuplaşmadan yakınmaktaydı.

Sonuçta ilişkiler düzeltilmeye başlandı. Barıştılar çünkü gerekliydi. Karşılıklı ihtiyaçlarına uygun olan da buydu, ülkenin ihtiyacına uyan da. Ülke içinden ve dışından arabuluculuk edenlerin etkisi de mutlaka önemli olmuştur. AKP iktidarının afarozuna maruz kalan diğer iki sanatçımızla birlikte, F. Say'a AB lideri olarak topyekun destek veren Almanya'nın da, tahmin ettiğimiz ve edemediğimiz başka arabulucuların da hakkını teslim etmek lazım. Çünkü her ikisinin de zorlanacağı adımlardı:

Kolay değil; R.T. Erdoğan daha birkaç gün öncesine kadar Mozart dinlemeyi alkollü içki eşliğindeki bir haram eğlence türü sanırken ve kendisine teklif edilmesini bile zulüm saymıştı. Bir keskin dönüş hareketi daha yaptı ve ilk kez bir klasik müzik konseri izledi, hatta iltifatlar hediyeler eşliğinde muhalif sanatçıyı tebrik etti. (İnsanın aklına popüler Kayseri fıkrası geliyor.) Ünlü piyanistimiz olmasının yanı sıra popüler muhalefet figürümüz de olan Fazıl Say'ın ise, yıllardır milletin gözü önünde zihniyetini sert eleştirdiği bir siyasetin liderine saygı göstermesi gerekti, hemen hiçbir sanatçının sevmediği protokol kurallarına uyması gerekti... Her ikisinin de kendi fanatik hayranlarını hayal kırıklığına uğratacağı da belliydi; barış adımları medeni ve siyasi cesaret gerektiriyordu. Zordu ama nihayet başardılar işte.

Artık piyanist kendi ülkesinde her türlü konseri verebilir ve inşalah hakkında açılmış siyasi davalardan beraat edebilir, bunlar yüzünden arası açılmış olan müzisyenlerle (ör. "iktidarın tanığı orkestra şefi" pozisyonuna düşen bir önemli müzisyenimiz ile) barışma zemini bulunabilir... Dünyaca ünlü siyasetçimiz ise, hem seçim öncesinde ihtiyaç duyduğu gündem yaratma ve propaganda malzemesini bulabilir (nitekim buldu), hem de barışmaya çok ihtiyaç duyduğu Batı bloğunun diktatörlük suçlamasını -ki BM ve NATO gibi kurumların ilkelerinde işgal sebebi olabilir- erteleyebilir, belki bir nebze itibar toparlayabilir. (Bu ikinci tahminimin iç siyasete gömülmüş fanatik taraftarları epey güldüreceği kesin. Ama sanatçıya verilen öneme bizzat tanık olmuş ve siyaset düzeyinde de verilen önemi, söz konusu sanatçı afarozu olaylarına verilen tepkileri dış basından izleyenler bilir, hatta Batının "sanatçılar üzerinden yürütülen propaganda" yöntemleri açısından da gidişatı izleyip anlamaya çalışır.)

Bu konserin hakikaten "tarihi" olup olmadığı ileriki tarihlerde belli olacak.

Ama farklı siyasi açılardan ele alınma potansiyeli, olumlu veya olumsuz yorumsuz yorumlanma potansiyeli apaçıktı. Barışma sahnesindeki baş aktörler sanatçı ve siyasetçi olunca, konunun romantize edilme potansiyeli de vardı (ör. "sanat sevmez siyasetçiyi sanatın gücü ve/ veya iktidara dik duran sanatçının gücü dize getirdi" destanı), iktidar ve muhalefet cephesinde"siyasi taraftar mücadelesi malzemesi" olarak algılanıp kullanılması ihtimali de ("mücadeleye ihanet eden, boyun eğen sanatçı" ve "davası olan siyasetçi muhalifine taviz verdi" suçlamaları vs.)... Bu barışma sahnesine çok farklı algı şemaları ile çok farklı tepkiler verilmesi doğal, hatta kaçınılmaz bile sayılabilir. Ama nedense senarist / arabulucuların yeterince hesap etmediği bir ihtimal serisiymiş, iki taraftar grubunda da kopan kıyametlerin derecesini bile kontrol edemeyişlerine bakılırsa. ("Yoksa yine kutuplaşma mı hedeflenmişti?" gibi paranoyak soruların geçerlilik ihtimali bence zayıf.)

Doğal olmayan şu ki, diğerine vuracak cesareti bulamayan sağdan - soldan klavyeşörler piyanisti dövdü. Bu da işin en haksız ve çirkin kısmı oldu. Hem sanat hem de siyaset camiasından, "bir sanatçıyı herhangi bir sebeple sosyal linçe maruz bırakan" hem de bunu art niyetle yapan kişileri /çevreleri kınıyorum. (Bu ortamda kışkırtılmış art niyetsiz sıradan vatandaşları kastetmiyorum elbette.) Sanatçıya yönelik bu gibi aşırı cüretkarlıkların, ister iktidarlardan ister muhalefet çevrelerinden gelsin, tarih önünde daima yargılandığını da hatırlatmak yerinde olur. "Piyanisti vurmayın", tabelası öyle kovboy filmlerinde göründüğü gibi mizahtan ibaret değildir, sanatçıya vurmanın bir bedeli vardır

(Devam edecek.)

Yazıyı Tavsiye Et ♫

Yorumlar

Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.

Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.