Yazılar

Bir 100. Yıl Marşı Hikâyesi!Sayı: 1872 - 02.05.2023

Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100. Yılı nedeniyle, İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin Cumhuriyet’in kazanımlarına dikkat çekmek amacıyla düzenlediği Cumhuriyet’imizin 100. Yılı Marşı Şiir ve Beste Yarışması'nın ilk etabı olan şiir yarışmasının ardından beste kategorisinde Seçiciler Kurulu değerlendirmesi yapıldı. 27 Eylül 2022’de bir araya gelen danışma kurulu ve Seçiciler Kurulu üyeleri 88 besteyi inceleyerek hiçbir eseri finale kalmaya değer görmedi.

100. Yıl Marşı Şiir ve Beste Yarışması'nda 29 Ekim 2021’de 456 şiir içinden Seçiciler Kurulu tarafından seçilen "Zeytin", "Bu Coşkuyla", "301675", "6 yüzyıl 7", "352591" rumuzları ile yarışmaya katılan referans beş şiir açıklanmıştı. 29 Ekim 2022’de yapılacak finalde yarışmak üzere 10 adet marşın 3 Ekim 2022’de duyurulması planlanmıştı.

Yapılan değerlendirmeye Seçiciler Kurulu üyeleri;  Eski Kültür Bakanı, 21. Dönem İzmir Milletvekili Prof. Dr. Suat Çağlayan, İzmir Milli Kütüphane Derneği Başkanı-İzmir Kent Kültürü ve Gelişimi Platformu Başkanı Ulvi Puğ ile jüri üyeleri İzmir Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Ertuğrul Tugay, Maltepe Üniversitesi Konservatuarı Öğretim Görevlisi ve Besteci Turgay Erdener, Ege Üniversitesi emekli öğretim üyesi, besteci ve etnomüzikolog Prof. Dr. Ahmet Yürür, Yaşar Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi Müzik Bölüm Başkanı ve besteci Prof. Dr. Mehmet Can Özel, Ankapella Korosu Kurucusu, Koro ve Orkestra Şefi Doç. Dr. Ahter Destan fiziki olarak katıldı. Yazar ve müzisyen Zülfü Livaneli ve Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı Öğretim Görevlisi ve Orkestra Şefi Prof. Dr. Rengim Gökmen çevrim içi olarak toplantıda yer aldı. Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası (BİFO) Orkestra Şefi Prof. Dr. Gürer Aykal ve şair, yazar ve oyuncu Sunay Akın yurt dışında olduğu için katılamadı. Yedek jüri olarak ise Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi  Müdürü keman sanatçısı Emel Akçay Özer, Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi Proje Koordinatörü besteci Çağlar Yıldırım görev aldı.

İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin yüksek miktarda para ödülü ile katılımı teşvik ettiği yarışma yukarıda anlatıldığı gibi beklenilen şekilde sonuçlanmayınca, Büyükşehir Belediyesi 100. Marşı’ndan vazgeçmedi ve bu sefer marş sipariş etti. Bu sipariş meselesini ilgililerin sosyal medya paylaşımlardan ve gelen kulis bilgilerinden öğrendik. 100. Yıl Marşı İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından Piyanist Fazıl Say’a sipariş edilmişti. 100. Yıl Marşı’nın Fazıl Say’a sipariş edilmesine giden yolda neler yaşandı, bu seçimi kim ya da kimler nasıl yaptı? Kriter neydi? Bunların hepsini eserin seslendirilmesi aşamasında yine ilgililerin sosyal medya paylaşımlarından ve gelen kulis bilgilerinden öğrendik. Marşın bestecisi Fazıl Say, marşın sözlerine kime ait olduğu belirtmiyordu. Ancak sonraki açıklamalarında söz yazarı açıkladı:  “Size ilk olarak, Marş şiirimizi sunmak istiyorum. Şair Ayten Mutlu’nun 1984 yılında yayınlanan şiir kitabındaki umut dolu  ‘Ver Elini’ şiirinin ‘100. Yıl Marşı’ olabileceğini bir kaç ay önce düşündüm, kendisi geçen ay ‘100. Yıl’ ile ilgili gerekli eklemelerini yaptı” Bu şekilde yarışma ile elde edilen beş şiirin Fazıl Say Bestesi olan marşta kullanılmadığını öğrenmiş olduk.

Yarışma ile seçilen 5 şiirin Fazıl Say bestesi olan marşa neden kullanılmadığını AASSM Müdürü Emel Akçay Özer’in açıklamalarından öğreniyoruz:  “100. Yıl Marşı için Fazıl Say ile görüştüğümüzde kendisi bunu milletimize armağan etmek istedi. Bir şartı vardı Fazıl Say’ın, o da 100 yıl vurgusunu güzelce ifade edebileceği gönlüne göre bir eser bulmasıydı. Şimdi ülkemize eşsiz bir eser kazandıracak olmanın mutluluğu içerisindeyiz."

Bu açıklamadan anlaşılan ise, yarışma ile seçici kurul tarafından değerlendirilerek açıklanan 5 şiir 100. Yıl vurgusunu yeterince yapamamıştı ve Fazıl Say’ın içine sinmemişti.

İzmir Işılay Saygın Güzel Sanatlar Lisesi Korosu’nun 102 kişiden oluştuğunu dile getiren koro öğretmeni İlhan Akyunak, "Fazıl Say’ın bestelediği bir marşı seslendirmek bizim için gurur verici bir şey. Kayıt aşaması muazzamdı. Gençler harika seslendirdi. Sözlerin besteyle uyumu harika. Bizler bu işin bir parçası olduğumuz için şanslıyız. Umarım 10’larca 100’lerce yıl bu marş herkesin dilinde dolaşır. 100. yıl coşkusu bu marşla bir kez daha alevlenecek ve 10. yıl marşımız gibi yıllarca söylenecek" diye açıklama yaptı.

Marş 230 kişilik dev bir kadro ile kayda alındıktan ve yayımlanıp ilk tepkiler gelmeye başladıktan sonra, Fazıl Say'ın açıklaması şöyleydi: “Bu işin fikir babası İzmir Büyükşehir Belediyesi’dir. Marş yazmak kolay değil. Özellikle iyi bir şiir bulmak hiç kolay değil. Gelecek vaat eden bir şiir bulmak gerekti. Ayten Mutlu’nun ‘Ver Elini’ şiirini bulduk ve irtibata geçtik. Bu şiirden yola çıkarak bestemi ilerletmek istediğimi söyledim. 30-40 yıl önce yazılmış bir şiir olduğu için ona 100. yıl ve Atatürk konulu eklemeler yapmak gerekti. ‘Göğün mavi şimşeği Atamın gözlerinde, ‘Daha nice nice 100. yıllara’ gibi gelecekteki 100. yıllara da umutla baktığımızı gösteren cümleleri ekledik. Şiiri bu şekilde tamamlayarak bunu marş haline getirdim. Provalarımızı yapıp kaydımızı aldık. Orkestramız ve koromuz da çok iyi.”

Fazıl Say, içine sinen bir marş bestelediğini söyleyerek “Halkımızın bu marşı seveceğini düşünüyorum” diyordu ancak bu düşüncesinden kuşku duyacak olanları da göz ardı etmiyordu açıklamasında: “İzmir Marşı, İstiklal Marşı, 10. Yıl Marşı olsun hepsi çok eski. Bir marşın halk tarafından sevilmesi ve söylenmesi on yıllara uzanan bir süreçtir. Kolay değildir. 2023’te tek 100. Yıl marşı benim olacak diye de bir şey yok. Pek çok proje olacaktır. Ben içime sinen bir marş besteledim ve bunu da en iyi şartlarda, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin bize sağladığı imkânlarla gerçekleştirdik. İyi bir kayıt yaptık ve halkımızın da bu marşı seveceğini düşünüyorum.”

AASSM Müdürü Emel Akçay Özer, Fazıl Say'ın bu marşı armağan ettiğini, yani marş için kendisine bir bedel ödenmediğini açıklamıştı.  Ancak prodüksiyonla ilgili tüm masrafları İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından karşılandığı Fazıl Say’ın sosyal medya açıklamalarından anlaşılıyordu.

Fazıl Say bestesi 100. Yıl Marşı’nın kaydından sonra, Fazıl Say ve topluluğun açılışında marşı da seslendirdiği, ardından ise Serenad Bağcan'la kendi şarkılarını sunduğu konser için Fazıl Say'ın kendisine veya şirketine bir ödeme yapılıp yapılmadığı ise belli değil. Bilinmiyor!

Bu bilinmezliğin Sayın başkan Tunç Soyer’in mensubu olduğu siyasi parti Cumhuriyet Halk Partisi’nin şeffaflık ilkesi gereği, günün birinde açıklanırsa hem seçiciler kurulu tarafından besteleri 100. Yıl Marşı’na değer bulunmayan 88 besteci hem de kamuoyu tüm gerçekleri öğrenmiş olur.

Müfit Semih Baylan
Editör

Yazıyı Tavsiye Et ♫

Yorumlar

Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.

Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.