Yazılar

Balıkları Kemana Dönüştüren AdamSayı: - 21.07.2006

Türkiye'de sahne kostümü yaratıcısı olan bir arkadaşım yıllarca opera ve bale giysileri hazırladı. İşini sevdi, başarılı oldu, fakat bu işin bir de üzücü yanını yaşadı. Ayları bulan bir süreçte ortaya çıkan her çalışmayla mutluluğu yakalıyor, ancak, perdenin son kez kapandığı akşamlarda yüreğine yeni baştan hüzün doluyordu; çok uğraştığı halde bir giysi arşivi kuramamıştı.

Oyunlar sona erince giysilerin ve bunları tamamlayan yelpaze, baston, madalya türünden parçaların ne olacağı belli değildi. Uygunsuz koşullarda depolanıyor, kayıtları tutulmuyor ve kişisel iltimaslarla ödünç verilip geri alınmıyorlardı. Onca emek boşunaydı. Gelecek kuşaklara aktarılacak malzeme korunmuyordu. Gelenek oluşturulmuyordu.

Bir geleneğin oluşması için bir değil, birçok kişinin aynı heyecanı yaşaması gerekiyor. Bu yaz, New Jersey'de bütün bir orkestranın bireyleri ve onları sevenler çok heyecanlılar. Bu heyecanı körükleyen olgu da eylülde açılışını yapacakları 2003-2004 konser sezonuna dünyanın en saygın çalgı koleksiyonundan çalgılarla hazırlanıyor olmaları.

Geçen şubat ayında yapılan bir basın toplantısıyla, orkestranın Altın Çağ Koleksiyonu adı verilen koleksiyona sahip olduğu ve böylece, çalınabilir durumdaki tarihsel çalgıların dünyada en çoğuna sahip olma ayrıcalığını elde ettiği açıklandı. Koleksiyon çalgılarının biri dışında, hepsi İtalya'da Cremona kentinde ya da yakınında, keman yapımcılığının 1550-1744 yılları arasına düşen Altın çağı döneminden geliyor günümüze.

Koleksiyondaki yaylı çalgıları yaratan ustaların adları ve orkestraya armağan edilen yapıtları şöyle. Gragnani, Guadagnini, Guarneri del Gesù, Montagnana, Rogeri, Ruggieri, Stradivari ve Testore'den 24 keman; Amati ve Pressenda'dan iki viyola ve Balestrieri, Goffriller, Grancino ve Stradivari'den birer çello. Yüzyıllar öncesinden günümüze dek yaşayan bu adları sıralayabilmek koleksiyonun önemine işaret ediyor.

Adları mükemmelliği çağrıştıran bu ustaların yapıtları, verdikleri seslerin kusursuzluğu ve benzerlerinin bugüne dek üretlememiş olmasıyla pek değerliler. Bu çalgıların tınısı günün teknolojisiyle bile kimse tarafından yinelenememiştir. Antonio Stradivari keman yapacağı tahtaları daha o devirde yüz yıllık olmuş evlerin is ve dumanıyla tütsülenmiş tavan kirişlerinden bulup alırmış.

Bu çalgıların orkestraya ulaşmasının öyküsü de ilham veriyor.

Dr. Herbert R. Axelrod çalgıları orkestraya kazandıran kişi. Gönlünde duyduğu heyecanlar çığ gibi yayılıp başkalarının kalbine de dolmuş. Kendisi yazar, profesör, yayımcı ve bilimci olan Dr. Axelrod dünyanın en tanınmış tropik balıklar uzmanı. Bu konuda önemli kitaplar yazmış, onbirine kendi adının verildiği yüzlerce yeni balık türlerini ve bilimin unuttuğu balıkları baştan bulmuş.

Dr. Axelrod keman da çalıyor ve bu konuda da kitapları var. Yaşamını anlatırken, balıklar hakkında bilgi toparladıkça nasıl kitaplar yazdığını ve bu çalışmalardan gelen paralarla nasıl keman ve diğer yaylı çalgılar koleksiyonunu oluşturduğunu, kısaca, nasıl balıkları kemana dönüştürdüğünü anlatıyor.

1927 yılı, Bayonne, New Jersey doğumlu olan Dr. Axelrod ve 47 yıllık eşi Evelyn Miller Axelrod de 50 milyon değerindeki koleksiyonu New Jersey Orkestrası'na yarı değerine sunmuşlar. Para orkestranın dostları Commerce Bankası, Prudential Vakfı, Axelrod'lar da dahil, belli birey ve kurumlarca on yılda karşılanacak. Bu sürede koleksiyonun değerinin dört katına çıkacağı belirtiliyor. Axelrodlar bununla kalmayıp başka orkestralara, müzik okullarına ve yetenekli müzisyenlere de destek veriyorlar. Ödünç verdikleri diğer çalgıları dünyayı dolaşıyor ve çalınıyor; Smithsonian Enstitüsü'nde sergileniyor.

Başkaca, Axelrodlar kurdukları bir vakfın gelirleriyle aldıkları toprakları korunmak ve yalnızca bilim ve araştırmalar için kullanılmak üzere bağışlamışlar. Yaptıkları daha nice güzel şeyler anlatmakla bitmiyor. Dr. Axelrod yıllar boyunca ödüllendirilip şereflendirildikçe topluma daha çok veren biri.

Beni en çok heyecanlandıran özelliği, eskiyle yeni arasında köprü kurup gelenekler başlatmış olması oldu. NJ Orkestrası'nın Müzik Yönetmeni Z. Macal yeni koleksiyonları için 'dünya müzik severlerine armağanımızdır' diyor. Yolumuz New Jersey'den geçerse belki bu eşsiz çalgıları dinlemek nasip olur diye düşünüyorum.

Yazıyı Tavsiye Et ♫

Yorumlar

Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.

Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.